Dit zijn de meest memorabele ‘State of the Union’-momenten

Het staat er duidelijk in de Amerikaanse Grondwet: de president moet het Congres ‘bij tijd en wijle’ bijpraten over ‘de staat van de Unie’. Maar pas sinds 1913 is dat uitgegroeid tot een jaarlijks terugkerende speech.

Tegenwoordig is de State of the Union een van de belangrijkste momenten voor een president om – terwijl het land meekijkt – terug te blikken op het voorgaande jaar en plannen uit te zetten voor de komende twaalf maanden. American Dreamers maakte een overzicht van de meest memorabele momenten.

Voor het eerst

De eerste speech aan het gehele Congres komt van de eerste president, George Washington. Op 8 januari 1790 spreekt hij onder meer over de noodzaak van een gezamenlijke munt en ruzies met indianenstammen. Het was de kortste State of the Union ooit – iets meer dan duizend woorden. De derde president, Thomas Jefferson, wilde geen speech meer geven, maar stuurde een soort wensenlijst op naar de wetgevers.

Breuk met traditie

‘Congresleden en Senatoren zijn verbouwereerd,’ schrijft The New York Times in 1913. De reden? Woodrow Wilson had net aangekondigd – 100 jaar na de laatste van John Adams – weer een toespraak te houden voor het Congres. Hij vraagt in de speech aandacht voor zijn plannen voor wereldvrede en roept de wetgevende machte op financiële maatregelen voor boeren goed te keuren. Het is nog wel even wennen – Senator John Sharp uit Mississippi vergelijkt Wilson met een despoot. ‘Wat hoogdravend!’

Rechten om voor te vechten

In 1941 was de Tweede Wereldoorlog al twee jaar aan de gang, maar Amerika speelde nog geen directe rol. Franklin D. Roosevelt probeerde met zijn State of the Union – over vier grondrechten die iedereen ter wereld zou moeten hebben – het isolationisme in de Verenigde Staten te temmen. Een aantal maanden later stapt Amerika in de oorlog. De Four Freedoms (vrijheid van meningsuiting, vrijheid van religie, vrijwaring van gebrek en de vrijwaring van vrees) zouden decennialang de rode draad vormen voor een veel assertiever Amerikaans buitenlands beleid.

Weg met armoede

Slechts weken na de moord op John F. Kennedy moest zijn vervanger Lyndon B. Johnson al zijn eerste State of the Union-toespraak houden. LBJ pakte het moment met beide handen aan en verklaarde – onder luid applaus – ‘een onvoorwaardelijke oorlog tegen armoede’. In de jaren erna zou hij zijn belofte proberen te houden met een grote uitbreiding van het sociale vangnet.

Showman Reagan

President Ronald Reagan wist – na een carrière als acteur – wel hoe hij een publiek kon bespelen. In 1982 kwam hij op het idee om een speciale gast uit te nodigen en die in zijn toespraak te prijzen. Lenny Skutnik was een ambtenaar die een paar weken daarvoor een vrouw had gered uit de ijksoude Potomac-rivier. Reagan noemde hem ‘een voorbeeld van Amerikaans heldendom’. Het Congres gaf Skutnik een staande ovatie en sindsdien nodigt elke president speciale gasten uit.

Ommezwaai

Een Democratische president die de rol van de overheid wil verkleinen? President Bill Clinton verraste vriend en vijand in 1996 met zijn opmerking dat ‘het tijdperk van big government voorbij is’. Het was een ouverture richting Republikeinen, die bij voorgaande verkiezingen beide kamers van het Congres hadden veroverd. Twee jaar later plukte Clinton de vruchten ervan – toen hij een begrotingsoverschot aankondigde en delen van het sociale vangnet alsnog uitbreidde.

De zestien woorden van Bush

‘De Britse regering zegt dat Saddam Hussein onlangs grote hoeveelheden uranium uit Afrika probeerde te halen.’ Die onheilspellende zestien woorden van George W. Bush tijdens zijn State of the Union in 2003 werden nadien berucht. Het was een poging van Bush om te bewijzen dat Irak massavernietigingswapens had. Nadat Amerika het land al was binnengevallen, bleek die informatie onjuist.

Obama’s clash met rechter

In 2010 zoekt president Barack Obama de confrontatie met rechters van het Hooggerechtshof, die ook in de zaal zitten. Obama bekritiseert een besluit van het Hof dat allerlei organisaties politieke campagne mogen voeren: ‘Met respect voor de scheiding der machten, […] maar ik denk niet dat onze verkiezingen moeten worden betaald door belangengroepen, of erger nog, door buitenlandse organisaties.’

Iedereen om de rechters heen, staat op. Rechter Samuel Alito schudt met veel misbaar zijn hoofd en reageert: ‘Niet waar, niet waar.’

Wilt u wekelijks het laatste nieuws over Amerika ontvangen? Meld u dan aan voor onze nieuwsbrief van American Dreamers!