De Amerikaanse president Donald Trump trekt zich terug uit het atoomakkoord dat zes wereldmachten sloten met Iran in 2015. Dat heeft Trump zojuist bekendgemaakt tijdens een toespraak in het Witte Huis in Washington.
Trump verklaarde donderdagavond (14.00 uur plaatselijke tijd) dat de Verenigde Staten klaar staan om alle sancties tegen Iran – die door het akkoord waren geschrapt – opnieuw in te voeren.
‘De zogenaamde Iran-deal was bedoeld om de Verenigde Staten en onze bondgenoten te beschermen tegen de krankzinnigheid van een Iraanse atoombom, een wapen dat uiteindelijk alleen het Iraanse regime in gevaar brengt. Maar in feite stond de deal Iran toe door te gaan met het verrijken van uranium, het land stond na verloop van tijd zelfs op de rand van een nucleaire black-out,’ aldus de president.
‘Vandaag de dag hebben we definitief bewijs dat deze Irans belofte een leugen was,’ ging hij verder. Trump kondigde aan ‘het hoogste niveau van sancties’ tegen het land in te voeren.
Belangrijkste wapenfeit Obama
Het atoomakkoord dat in 2015 werd gesloten wordt gezien als een van de belangrijkste wapenfeiten van de vorige Amerikaanse president, Barack Obama. Een bron die over het gesprek tussen de westerse leiders is geïnformeerd, verklaarde eerder donderdag al tegenover de New York Times dat Trump de Franse president Emmanuel Macron ’s ochtends al op de hoogte bracht van zijn beslissing.
Meer duiding bij dit verhaal? Als Trump zich terugtrekt uit Irandeal kan dat leiden tot betere deal
Het is een klap in het gezicht van de Europese Unie (EU), die de afgelopen tijd juist pleitte voor het behoud van de deal. EU-buitenlandchef Federica Mogherini verklaarde na de toespraak van Trump alles op alles te willen zetten om de deal te behouden.
Frankrijk teleurgesteld door besluit
De Franse president Emmanuel Macron heeft in een tweet teleurgesteld op het bericht van Trump gereageerd. ‘Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk betreuren het besluit van de Verenigde Staten zich terug te trekken uit JCPOA (Joint Comprehensive Plan of Action red.). Het nucleaire non-proliferatiestelsel staat op het spel.’
France, Germany, and the UK regret the U.S. decision to leave the JCPOA. The nuclear non-proliferation regime is at stake.
— Emmanuel Macron (@EmmanuelMacron) May 8, 2018
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Het besluit is ‘slecht nieuws voor de Nederlandse en de Europese veiligheid’, reageert minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken. De deal is volgens Blok nog altijd de beste verzekering dat dat land niet in het geheim aan kernwapens werkt. ‘Het draagt bij aan stabiliteit in de regio, en het draagt bij aan de veiligheid van Nederland en Europa,’ aldus de bewindsman. Hij wil snel om de tafel, met zowel de EU als de Amerikanen om te kijken hoe het nu verder moet.
PVV-Kamerlid Raymond de Roon is als een van de weinigen in de Tweede Kamer wel blij met de uitkomst. ‘De Irandeal is onder valse voorwendsels tot stand gekomen en schiet daardoor op gevaarlijke wijze tekort,’ vindt hij. Een woordvoerder van de SGP sluit zich daarbij aan omdat in de ogen van die partij ’kwaadaardige regimes’ als Iran niet vertrouwd kunnen worden.
Lees ook: Trump snapt de mullahs in Iran beter dan Obama
Eind aan ‘de slechtste deal ooit’
Trump heeft zich in het verleden veelvuldig kritisch uitgelaten over de deal en noemde het meer dan eens ‘de slechtste deal ooit’. Zo zei hij in januari al dat het Iraanse regime een belangrijke oorzaak is van de instabiliteit in het Midden-Oosten, en beschuldigde hij Teheran van het sponsoren van internationaal terrorisme. Bovendien, stelt Trump, kan Iran ondanks het IAEA-toezicht in het geheim kernwapens blijven ontwikkelen. Zijn minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo deed er nog een schepje bovenop en zei dat de deal is ‘gebaseerd op leugens’.
Enorm gewaagde operatie Israël legt leugens Iran bloot, schrijft Afshin Ellian
Iran heeft het besluit van Trump dinsdag veroordeeld als ‘illegaal’. De staatstelevisie sprak van een ‘onwettige’ gang van zaken en ‘ondermijning van internationale afspraken’. De Iraanse president Hassan Rohani heeft op tv laten weten dat Teheran klaar is om zijn atoomprogramma ‘krachtiger dan ooit’ te hervatten.
Iran vindt aanpassing geen optie
Rohani waarschuwde de afgelopen dagen al de Verenigde Staten. Stappen ze uit het akkoord, dan is dat volgens de president een ‘historische vergissing’: hij wil met niemand onderhandelen over de verdediging van zijn land, en zal ‘zoveel wapens, raketten en faciliteiten ontwikkelen als we nodig hebben’. Aanpassing van het akkoord – waar Amerika en de Europese landen op uit zijn – is volgens de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Javad Zarif niet mogelijk.
In een eerste reactie heeft de Israëlische premier Benjamin Netanyahu laten weten dat hij het besluit van Trump wel steunt. Voorafgaand aan Trumps speech zei hij dat hij niet uit is op oorlog, maar de strijd niet schuwt. ‘We willen geen escalatie, maar we zijn klaar voor alle scenario’s.’
Ook Saudi-Arabië, de aartsvijand van Iran, viel Trump bij en zei de sancties te steunen.
Nieuwe adviseurs volgen hardere lijn
Vorige week maakte Netanyahu bekend dat zijn inlichtingendienst, de Mossad, bewijzen heeft gevonden dat Iran heeft gelogen en op een andere plek is doorgegaan met het ontwikkelen van kernwapens.
Wat houdt Iran-akkoord in?
Het verdrag is in 2015 gesloten en geldt als het belangrijkste wapenfeit in het buitenlandbeleid van de regering-Obama. Afgesproken is om de draconische sancties die Iran waren opgelegd te verlichten, mits Iran de ontwikkeling van nucleaire centrales stopzet. Volgens critici worden deze centrales gebruikt voor de productie van kernwapens. Iran ontkent dat. Het akkoord is getekend door Amerika, Frankrijk, Duitsland, Iran, China en het Verenigd Koninkrijk.
Naaste adviseurs van Trump weerhielden hem er vorig jaar twee keer van uit de Iran-deal te stappen, maar de president maakte duidelijk dat zijn geduld op raakte. Een nieuwe, fellere groep adviseurs onder leiding van Buitenlandminister Mike Pompeo en veiligheidsadviseur John R. Bolton gaven Trump minder weerstand bij het ontvouwen van zijn plannen.
Wilt u wekelijks het laatste nieuws over Amerika ontvangen? Meld u dan aan voor onze nieuwsbrief van American Dreamers!