Hervorming gevangenisstelsel is winst voor Trump

De Amerikaanse Senaat stemde gisteren in met een grote hervorming van het gevangenisstelsel. Een overwinning voor president Donald Trump, die voorstander is van de wet. De hoop is dat de wet ertoe leidt dat de enorme gevangenispopulatie slinkt en gevangenen beter worden voorbereid op terugkeer in de maatschappij. Vier vragen en antwoorden over de hervorming.

Wat houdt de wet in?

De zogenoemde ‘First Step Act’ is onder meer bedoeld om de gigantische kosten van het Amerikaanse gevangeniswezen te verminderen. De wet kreeg in de senaat de steun van alle Democraten en een groot deel van de Republikeinen. Het gevangenissysteem in Amerika kost zo’n 80 miljard dollar per jaar. Door lagere minimumstraffen en een grotere kans op vervroegde vrijlating moet het aantal gevangenen afnemen.

Ook krijgen gedetineerden in overheidsgevangenissen meer mogelijkheden om zichzelf te ontwikkelen. Zo komen er extra programma’s die hen scholing aanbieden en voorbereiden op een terugkeer in de samenleving. Projecten die gedetineerden klaarstomen voor een baan als ze hun straf hebben uitgezeten, worden uitgebreid. Die projecten moeten de kans op recidive verkleinen.

Hoe is de wet tot stand gekomen?

Dat is het gevolg van een samenwerking tussen Democraten en Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden. Toen de wet daar was aangenomen moest ook de Senaat er nog mee akkoord gaan. Om dat te bereiken heeft president Trump druk moeten uitoefenen op zijn Republikeinse Partij. De leider van de Republikeinen in de Senaat, Mitch McConnell, wilde er aanvankelijk geen stemming over houden.

Na druk van Trump ging hij overstag. Trump haalde op Twitter meerdere malen uit naar de Republikeinen:

Hervorming van het vastgelopen gevangenissysteem is een van de grote doelen van Jared Kushner, de schoonzoon van de president. Hij heeft een brede coalitie bijeengebracht die zich daarvoor inzet. Zo kwam bijvoorbeeld realityster Kim Kardashian op bezoek in het Witte Huis om te pleiten voor de vrijlating van een moeder van vijf kinderen die voor een licht vergrijp tot levenslang was veroordeeld.

Hoeveel mensen zitten er in de cel in Amerika?

De totale gevangenispopulatie van de Verenigde Staten telt zo’n 2,1 miljoen mensen. Dat is aanzienlijk meer dan in andere westerse landen. Zo telt Amerika 655 gevangenen per 100.000 inwoners. Ter vergelijking: Canada heeft 114 gevangenen per 100.000 inwoners en Nederland slechts 61.

Het overgrote deel van de Amerikaanse gevangenen zit in gevangenissen die door de staat of de lokale overheid worden beheerd. De nieuwe wet heeft daar geen betrekking op, die gaat alleen over door de federale overheid beheerde gevangenissen. Daarin zitten 180.000 mensen vast.

Waarom sluit Amerika zoveel mensen op?

Decennialang liepen Amerikaanse politici voorop als het ging om strenge wetten en hoge straffen. ‘Tough on Crime’ was het devies van presidenten zoals Ronald Reagan en Bill Clinton.

Onder de Democraat Clinton werd in 1994 een wet aangenomen die het ‘three strikes’-principe introduceerde. Wie voor de derde keer werd veroordeeld voor een zwaar misdrijf kreeg een extra lange straf, meestal 25 jaar of levenslang. Door dit soort wetten is de Amerikaanse gevangenispopulatie gigantisch gegroeid. Vooral veel zwarte Amerikanen belandden door de wet levenslang in de gevangenis.

Dat een Republikeinse president nu de koers wijzigt, is veelzeggend. Trump wil nog steeds streng zijn voor criminelen, maar ze ook een tweede kans geven.

Deze wet betreft een klein deel van de Amerikaanse gevangenispopulatie, maar Trump heeft een nieuwe toon gezet in het debat over het gevangeniswezen.