Bidens benoeming van Lloyd Austin tot minister van Defensie bevestigt de nauwe banden tussen leger, wapenindustrie en regering in Amerika, schrijft Robbert de Witt. Toch is de kritiek niet zo scherp als bij de benoemingen onder Donald Trump. Dat heeft ook te maken met de huidskleur van Austin.
Natuurlijk, schreven de meeste critici, hebben de Verenigde Staten een traditie van oud-bevelhebbers die een publieke functie krijgen in de regering. Denk alleen maar aan voormalig ijzervreter Dwight D. Eisenhower, president van 1953 tot 1961. En hij was zeker niet de eerste. Andere oud-militairen die het tot in het Witte Huis schopten, waren George Washington, Andrew Jackson en Ulysses Grant. En verscheidene oud-officieren werden minister of kregen een andere hoge functie in de regering.
Maar – zoals met alles – maakte Donald Trump het wel erg bont. Hij huurde onder anderen Herbert McMaster (als Nationale Veiligheidsadviseur), John Kelly (stafchef) en Jim Mattis (minister van Defensie) in. Uiteraard ging dat niet onopgemerkt voorbij.
Robbert de Witt (1978) is Buitenlandredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij blogt wekelijks op donderdag over mondiale ontwikkelingen en de gevolgen ervan voor Nederland en Europa.
De Washington Post, de krant die de afgelopen jaren bijzonder veel aandacht schonk aan mogelijke misstanden rond Donald Trump, schreef over de generaals die Trump in dienst nam dat zij weleens een sterke Amerikaanse traditie zouden kunnen ondermijnen: dat burgerbestuur boven het leger staat. Met andere woorden, als Trump te veel vertrouwt op hoge militairen, zouden zij te veel invloed kunnen krijgen.
Te veel militairen in het Witte Huis, dat is niet zoals de Founding Fathers, de grondleggers van het land, het hebben bedoeld, schreef de krant: ’Ze wilden voorkomen dat er een militaire dictatuur zou ontstaan en er zeker van zijn dat de kans op een militaire staatsgreep klein zou zijn.’
Ook werd verwezen naar een oud Amerikaans gezegde: ‘Als je een hamer in handen hebt, ziet elk probleem er uit als een spijker.’ De suggestie is duidelijk. Trump zou vanwege de militairen om hem heen sneller geneigd zijn een oorlog te beginnen. Ook in Nederland was het wantrouwen groot. NRC Handelsblad vroeg zich bezorgd af: wie geeft in het Witte Huis de generaals straks weerwoord?
Generaals verlieten Witte Huis gedesillusioneerd
Het bleek allemaal veel minder eng dan werd gevreesd. Sterker, de generaals bleken eerder een kalmerende invloed te hebben op de president. Trumps minister van Defensie Jim Mattis, bijgenaamd ‘Mad Dog Mattis’, zei dat veteranen minder geneigd zijn om naar geweld te grijpen dan burgers, juist omdat ze de gevolgen ervan met eigen ogen hebben gezien.
Of het door de invloed van generaals als Mattis kwam, of doordat Trump precies deed wat hij beloofde tijdens zijn verkiezingscampagne, is niet te zeggen. Maar nieuwe oorlogen zijn de Verenigde Staten de afgelopen vier jaar niet begonnen.
Uiteindelijk verlieten de militairen wel allemaal het Witte Huis, gedesillusioneerd. President Trump ondermijnde hun werk, volgens EW-columnist Roberta Haar omdat hij loyaliteit boven competentie stelt.
Lees ook van Robbert de Witt: Moord op Iraanse atoomgeleerde is schot voor de boeg voor Biden
Austin wordt de eerste zwarte defensieminister
Inmiddels maakt Biden zich klaar om het over te nemen van Trump. Veel lof krijgt de Democraat toegezwaaid omdat hij als eerste president een zwarte minister van Defensie aanstelt. Het gaat om Lloyd Austin, een gepensioneerde viersterrengeneraal.
Austin was in zijn 41-jarige dienstverband bij het Amerikaanse leger onder meer de Amerikaanse bevelhebber in het Midden-Oosten. Na zijn pensionering in 2016 trad hij toe tot het bestuur van Raytheon, één van de vijf grootste wapenfabrikanten ter wereld. Elk jaar winkelt het Pentagon voor miljarden bij Raytheon. En het bedrijf levert ook grote hoeveelheden munitie aan Saudi-Arabië, om te gebruiken in de oorlog in buurland Jemen.
Zulke wel erg nauwe banden tussen leger, wapenindustrie en regering worden doorgaans geassocieerd met Republikeinse presidenten en functionarissen. Nu het om Biden gaat, is er minder kritiek. Sommige Amerikaanse media zien de benoeming van Austin wel als een complicerende factor. Maar ja, is dan de toevoeging, het gaat wel om de eerste zwarte minister van Defensie.