De waarschuwing van Minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken voor nepnieuws had geen betere timing kunnen hebben. Een dag later drong het geratel van premier Rutte en de fractievoorzitters van de coalitiepartijen over afschaffing van de dividendbelasting uitgebreid de huiskamers binnen.
Meld u hier gratis aan voor de Elsevier Weekblad Belasting Update, de wekelijkse nieuwsbrief met het laatste fiscale nieuws, analyses, achtergronden en commentaren. Elke vrijdag in uw postvak.
Hoewel, zonder waarschuwing had menig Nederlander ook wel geweten dat de dikke duim daarbij als argumentenbibliotheek diende.
Sinds de totstandkoming van het regeerakkoord zijn informateur Zalm, premier Rutte en de bewindslieden van Financiën in de Tweede Kamer al aan de tand gevoeld over afschaffing van de dividendbelasting. Premier Rutte moest daarbovenop dus nog een keer tekst en uitleg komen geven.
Haagse seizoenkaart
Als fervent liefhebber van het belastingpolitieke debat betaalt mijn Haagse seizoenkaart zich uit. De grote debatten met het nieuwe kabinet gaan immers niet over voorspelde ultragevoelige thema’s als medische ethiek of migratie, maar toch wel onverwachts over fiscaliteit. Je zou een opzettelijke bliksemafleider kunnen vermoeden, maar dat is niet zo. Daarvoor gaat het te klungelig.
Door al die debatten, schriftelijke stukken en in media opgetekende reconstructies weten we inmiddels hoe het tijdens de formatieonderhandelingen moet zijn gegaan. Op het laatste moment heeft Rutte aan het pakket met belastingmaatregelen als alternatief voor een ander voornemen de afschaffing van de dividendbelasting toegevoegd.
Brabbelen met bobo’s
Rutte was naar eigen zeggen tot deze illustere maatregel gekomen door gebrabbel met bobo’s van grote bedrijven. Het eerste nepnieuws, lijkt me. Het gros van de multinationals heeft niet zoveel last van de dividendbelasting en begint hier in een tête-à-tête met de premier echt niet over.
Lees ook deze column van Michiel Spanjers: Rutte spekt schatkist Trump
Zij hebben eerst een hele zak andere pepernoten op hun zang voordat het nootje van de dividendbelasting überhaupt wordt opgediept.
Tenzij Rutte met een bobo van Shell of Unilever heeft gesproken. Dat zijn de enige twee bedrijven die afschaffing van de dividendbelasting wel hoog op hun wensenlijstje hebben staan. Om het saillant te maken: een van die bobo’s kan informateur Zalm zijn geweest. Hij is namelijk commissaris bij Shell.
Bijbaantje
Niet zo slim om een informateur met een commercieel Shell-belang in te schakelen. En helemaal niet om dan juist een zeer gevoelige maatregel te treffen die, naast Unilever, hoofdzakelijk Shell tegemoetkomt. Waarom moeten bewindspersonen al hun nevenactiviteiten opzeggen en hun hele hebben en houwen in onafhankelijke stichtingen parkeren, maar is het informateurschap een ordinair bijbeunbaantje geworden?
Ik beschuldig daarmee niet, maar signaleer slechts dat een informateur kennelijk ook als lobbyist kan fungeren of in ieder geval zo kan worden neergezet. Alleen openheid van zaken kan deze vingerafdruk van olie een alibi verschaffen.
Influisteren
Het influisterscenario wordt bevestigd doordat geen inhoudelijke analyse is gemaakt, of ter tafel lag, over het effect van afschaffen van de dividendbelasting. In de Haagse discussies over koopkrachteffecten en inkomensplaatjes wordt oeverloos geschoven met belastingmaatregelen. Het is soms op het pietluttige af.
In deze setting van pielen op de vierkante centimeter – ook in de formatie – is het onvoorstelbaar dat zomaar een grote belastingverlaging aan het buitenland wordt gegeven. Dat een deel van het voordeel neerslaat bij buitenlandse schatkisten maakt het helemaal stupide, zoals ik eerder betoogde.
Lees ook dit commentaar van chef economie Jean Dohmen:
Kostbare sociale werkvoorziening
Afschaffen van de dividendbelasting is goed voor de werkgelegenheid, zo klinkt het volop. Bij Shell en Unilever samen werken nog geen 14.000 man op het hoofdkantoor en dat aantal daalt. Het zijn trouwens veel buitenlanders waarvoor als gevolg van salarissplitsingen en toepassing van de expatregeling niet de volle mep aan loonheffing in Nederland geldt.
Een kabinet dat hiervoor ook nog eens jaarlijks 1,4 miljard euro neertelt, doet met 100.000 euro per arbeidsplaats wel aan erg kostbare sociale werkvoorziening. Wie alle buitenlandse werknemers en alle multinationals in de discussie trekt om het werkgelegenheidsargument kracht bij te zetten, creëert doelbewust nepnieuws. Over hen gaat dit immers niet.
Prijsverhoging aandelen
Afschaffen van de dividendbelasting neemt de ‘Dutch discount’ weg, zo klinkt het verder. De relatief lagere prijs voor Nederlandse aandelen vloeit echter maar minimaal voort uit de dividendbelasting. Het is hoofdzakelijk het gevolg van juridische beschermingsconstructies tegen (vijandige) overnames. Het kabinet wil hierin nota bene nog verdere stappen zetten.
Een minuscule prijsverhoging van Nederlandse aandelen door afschaffing van de dividendbelasting gaat een buitenlandse overnamejager echt niet afschrikken. Dit valt dus ook in de categorie kletspraat.
Brexit
Afschaffen van de dividendbelasting is een reactie op de Brexit, zo klinkt het tot slot. De Britten hebben inderdaad geen dividendbelasting, en zij stappen nu uit de Europese Unie. Het volgen van dat voorbeeld is in Nederland altijd als economische zelfmoord verkocht.
Het is natuurlijk ook gewoon nepnieuws dat Nederlandse bedrijven als Shell en Unilever enkel omwille van de dividendbelasting hun Nederlandse hoofdkantoor opgeven om juist uitgerekend naar het Verenigd Koninkrijk te verkassen.
Wie niet meer de economische voordelen wil plukken van de grote en groeiende interne markt van de Europese Unie wens ik veel plezier. Mij lijkt het bij een Brexit juist zaak om een bestaand hoofdkantoor binnen de Europese Unie te koesteren als een reddingsvest. Daar hoeft absoluut geen belastingcadeau tegenover te staan.
Russen
Wat een enorme onzin is er de afgelopen weken in het Nederlandse parlement toch verteld om afschaffing van de dividendbelasting te staven. Met allerlei schijnbewegingen is de waarheid door onze premier en de fractievoorzitters van de coalitiepartijen welbewust verdoezeld. Het is een staaltje fiscaal nepnieuws waar de Russen nog wat van kunnen leren.
Het gevolg: de hele natie wordt met een kluit van 1,4 miljard euro het riet ingestuurd.
Fratsen
Deze fratsen tarten de beginselen van onze democratie. In de politiek mag je best een handig boefje zijn, maar wel met oog voor transparantie en betrouwbaarheid. Van belastingbetalers wordt dat immers ook verwacht. Fiscaal nepnieuws hoort simpelweg niet.
Michiel Spanjers is publicist en ondernemer en als fiscalist verbonden aan de Universiteit Leiden. Dit is de negende aflevering van een nieuwe serie waarin hij ons fiscaal stelsel onder de loep neemt.
- Deel 1: Weg met de belastingoctopus
- Deel 2: De SP ontwijkt zelf miljoenen aan belasting
- Deel 3: Onnodig jaarlijks circus van fiscale wijzigingen
- Deel 4: Rutte spekt schatkist Trump
- Deel 5: We hebben een minister van belastingen nodig!
- Deel 6: Fiscus schaamlap van nieuwe ‘aflosboete’
- Deel 7: Nederland speelt verlieswedstrijd met belastingdeals
- Deel 8: Kansloos en kostbaar: fiscale innovatieregelingen