Na het Britse besluit om de Europese Unie (EU) te verlaten, proberen de overgebleven lidstaten de schade aan het Europese project te beperken. De Franse en Duitse regering zijn zelf voor meer EU-integratie, maar willen lidstaten ook de mogelijkheid bieden die integratie af te wijzen.
Hoe nu verder met de EU? Over die vraag discussiëren de zes landen die in 1957 de Europese Economische Gemeenschap – de voorloper van de Unie – stichtten, zaterdag tijdens een noodberaad in Berlijn. Dat zijn naast Duitsland en Frankrijk, Italië, Nederland, België en Luxemburg.
Flexibel
Volgens Duitse media zullen de Duitse en Franse ministers van Buitenlandse Zaken, Frank-Walter Steinmeier en Jean-Marc Ayrault, zaterdag een plan presenteren voor een meer ‘flexibele Unie’. Ze schrijven dat verdere integratie ook na een Brexit wenselijk is, en dat Frankrijk en Duitsland hun verantwoordelijkheid zullen nemen. ‘Hulpeloosheid en stagnatie kunnen we ons niet veroorloven,’ schrijven ze.
Maar Duitsland en Frankrijk willen naar een systeem toe waarbij lidstaten in bepaalde mate zelf kunnen kiezen om wel of niet mee te doen aan EU-integratie. Een Europa ‘van twee snelheden’ zou bij een hoop lidstaten de neiging moeten weghalen om ook een referendum over het EU-lidmaatschap te organiseren. Hoe dan ook moeten de ontwikkelingen in het Verenigd Koninkrijk ‘niet elders worden herhaald’, aldus de ministers.
Vrees
De voorzitter van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker lijkt er nog niet gerust op. In een interview met BILD zegt hij nieuwe referenda in EU-lidstaten niet te kunnen uitsluiten. ‘Populisten laten nu eenmaal geen gelegenheid voorbij gaan om met veel lawaai hun anti-Europa-politiek te beoefenen.’
Juncker voorspelt wel dat de EU het Britse vertrek op de lange termijn zal overleven, en dat het Verenigd Koninkrijk juist als negatief voorbeeld zal dienen. ‘Het zal waarschijnlijk spoedig te zien zijn dat Groot-Brittannië qua economisch, sociaal en buitenlands beleid beter af was binnen de EU.’
De onderhandelingen over hoe de Britten zich precies losmaken van de EU, zullen naar verwachting nog jaren duren. Veel Brexit-politici willen tot ten minste oktober wachten voor ze überhaupt beginnen met de gesprekken.