Het past absoluut niet binnen het EU-beleid jegens Rusland, maar de Slowaakse premier Robert Fico – op dit moment voorzitter van de Unie – zei het toch: ‘Die sancties, die brengen eigenlijk maar weinig goeds. Niet voor Rusland noch voor de EU zelf.’
Fico brengt deze dagen een bezoek aan Rusland, en had vrijdag een gesprek met president Vladimir Poetin.
Volgens de premier hebben de sancties niet tot een oplossing geleid voor een aantal belangrijke zaken. ‘We zijn overeengekomen dat het in wederzijds belang is dat de handel tussen Rusland en de EU weer moet worden vlotgetrokken.’
De EU-sancties werden Rusland opgelegd nadat het land het Oekraïense schiereiland de Krim had geannexeerd en zich militair mengde in de gebeurtenissen in het oosten van Oekraïne in 2014. De sancties hebben flinke economische gevolgen voor Rusland. De sancties zijn onlangs tot eind januari verlengd.
Namens wie sprak Fico?
Zijn woorden, die hij na de ontmoeting met Poetin op Facebook zette, reflecteren wat meer Midden- en Oost-Europese leiders ervaren: ongemak over de stafmaatregelen die Rusland zijn opgelegd. Ook Hongarije en Tsjechië kondigden eerder al aan voorstander te zijn van het opheffen van de sancties.
De Slowaken zelf zijn behoorlijk afhankelijk van Rusland. Ze importeren bijna al hun gas en olie uit Rusland, en kernbrandstof om twee kerncentrales te laten draaien. Bij de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Bert Koenders (PvdA) ontlokten de uitspraken van Fico een felle reactie. De Slowaak heeft in elk geval ‘niet namens Nederland gesproken’. Verder moet de EU-voorzitter ‘goed luisteren naar alle betrokken lidstaten, zeker in dit soort gevoelige zaken’. Volgens Fico betrof het hier zijn persoonlijke mening, maar was hij zich er wel van bewust dat hij bij dit soort gelegenheden ook spreekt als EU-voorzitter – en dus namens de 27 andere lidstaten?
Slowaak als Poetins ‘boodschapper’
Laat Fico zich voor het karretje spannen van Poetin? Volgens de Russische politieke commentator Andrey Rukavishnikov is het goed mogelijk dat Fico de komende tijd als ‘boodschapper’ zal dienen voor Poetin, schrijft EUObserver op basis van Russische media. Die boodschappen zouden dan moeten worden overgebracht aan andere EU-leiders op cruciale bijeenkomsten waar de toekomst van de Unie zal worden besproken.
Alexey Ulyukaev, de Russische minister van Economische Ontwikkeling, zei dat hij verwacht dat de relaties met de EU verbeteren tijdens het Slowaakse voorzitterschap. Volgens historica Yulia Tscherbakova is het Midden-Europese land nu eenmaal van ‘enorm belang voor Rusland’. Maar het is niet de verwachting dat er snel iets zal veranderen. Angela Merkel, op wie in Europa alle ogen zijn gericht als het gaat om de betrekkingen met Rusland, heeft onlangs gezegd dat de sancties voorlopig niet zullen worden opgeheven.