Teruglezen liveblog: Clinton kreeg meer kiezers achter zich dan Trump

De Amerikaanse kiezer heeft Donald Trump verkozen tot de nieuwe president van de Verenigde Staten. Volg hieronder de laatste ontwikkelingen en de reacties.

13.45 De grote verliezer van de verkiezingsnacht, Clinton, heeft in absolute aantallen meer kiezers achter zich gekregen dan winnaar Trump.  Volgens de laatste tellingen heeft Clinton 47,6 procent van de stemmen, tegen 47,5 voor Trump. Ruim 90 procent van de stemmen is inmiddels geteld.

12.13 Bericht uit Iran: president Hassan Rouhani houdt vol dat Trump als president de atoomdeal met Iran niet kan terugdraaien. De Republikein heeft beloofd het akkoord te verscheuren tijdens zijn eerste dag als president. ‘Het is een van de slechtste deals die ik ooit heb gezien,’ vindt Trump.

12.00 De kandidatuur van Trump werd afgedaan als lachertje, maar hij kan de Amerikanen misschien nog wel verbazen, schrijft redacteur Rik Kuethe. Zijn profiel van de vastgoedmagnaat leest u hier. 

11.40 Ook president Barack Obama, die na acht jaar in het Witte Huis wordt opgevolgd door Trump in januari, heeft de president-elect gefeliciteerd. Trumps campagneleider Kellyanne Conway zegt dat Obama Trump heeft gebeld. Wat ze precies hebben besproken is onduidelijk, maar de twee hebben een ‘geweldig gesprek gevoerd’, aldus Conway.

Lees ook: ‘Smalende reacties op verkiezing Trump, maar ook veel bijval’

Toen de stembureaus net open gingen, sprak Obama het Amerikaanse volk al toe. ‘We hebben al eerder harde verkiezingen meegemaakt die verdeeldheid zaaiden,’ zei de president op Twitter. ‘We zijn er altijd beter van geworden. Wat er ook gebeurt, de zon komt morgen gewoon weer op.’

President Obama has a special #ElectionNight message for you: “No matter what happens, the sun will rise in the morning” pic.twitter.com/OPH39vqvHE

— BuzzFeed News (@BuzzFeedNews) November 9, 2016

10.27 Niet iedereen is even blij met de ontwikkelingen in de Verenigde Staten. De Franse ambassadeur in Amerika kon het duidelijk niet verkroppen dat de kiezer zich heeft uitgesproken voor Trump. In weinig diplomatieke taal gaf Gerard Araud aan dat de wereld voor onze ogen ‘verkruimelt’. Even later kwam hij tot inkeer, en verwijderde hij de tweet.

L’ambassadeur de France aux Etats-Unis @GerardAraud a effacé son tweet. Pour éviter un incident diplomatique ? pic.twitter.com/bdAf3FzIJV

— Fabrice Pelosi (@fabricepelosi) November 9, 2016

07.55 Trump heeft in feite nog maar één staat nodig, als de voorspelling van AP klopt. Hij wordt verwacht te winnen in Wisconsin, een staat met tien kiesmannen.

07.50 Ondertussen blijkt Trump onderweg te zijn om zijn speech te geven. De inmiddels bekende ‘Trumptaart’ staat al klaar. CNN meldt dat Clinton niet van plan is naar het Jacob K. Javits Convention Center te komen.

Wow. Pooler @danmericaCNN reports that Clinton campaign chair John Podesta just left HRC hotel to come to Javits solo. She is not coming.

— Monica Alba (@albamonica) November 9, 2016

The @realDonaldTrump head was a cake & told it was a gift. #TrumpCake was whisked away by security out of #TrumpTower #ElectionDay pic.twitter.com/zuJsAPwvSL

— Katherine Lam (@byKatherineLam) November 8, 2016

07.40 Trump wint in Pennsylvania, meldt AP. Dat betekent dat hij nu op 264 kiesmannen staat, nog maar een paar verwijderd van de 270-grens.

07.24 Alle stembureaus zijn nu gesloten en het is een kwestie van stemmen tellen. Ondertussen is de kans dat Trump wint volgens The New York Times nu meer dan 80 procent. Dinsdag stond de teller nog op 16 procent.

07.09 Nog altijd worden de stemmen geteld in Michigan, de staat die Trump naar de 270 kiesmannen kan brengen.  Trump heeft 48,3 procent van de getelde stemmen, Clinton 46,5 procent: 81 procent van alle stemmen zijn geteld.

06.55 Lees meer: Trump dichtbij Witte Huis na ongelofelijke verkiezingen

06.33 Nevada gaat voor Clinton. Het is wachten op de officiële uitslagen in Michigan: met die kiesmannen kan Trump de 270 behalen. Ook in Pennsylvania maakt hij een goede kans. Clinton moet beide staten winnen.

06.10 Zelfs Trump lijkt de binnenkomende resultaten niet te geloven: hij is momenteel zeer dichtbij een plek in het Witte Huis.

05.41 Volgens AP is ook Georgia een prooi voor Trump. In die zuidelijke staat waren 16 kiesmannen te verzamelen, waardoor de Republikein op 254 kiesmannen komt. Clinton blijft achter met 209.

05.32 Een nieuwe verrassing, ditmaal vanuit Wisconsin. De noordelijke staat heeft gekozen voor Trump, meldt FOX News. Sinds 1984 won daar geen enkele Republikeinse presidentskandidaat. En ook in swing state Iowa wint Trump. Die overwinningen brengen hem op 238 kiesmannen, dicht in de buurt van de magische 270.

05.20 En ook goed nieuws uit Utah voor de Republikeinse presidentskandidaat. In de mormoonse staat kreeg Trump meer stemmen dan Hillary Clinton en de onafhankelijke kandidaat Evan McMullin.

05.10 De volgende swing state voor Trump: de 15 kiesmannen uit North Carolina gaan naar hem. Alle ogen zijn nu gericht op Pennsylvania, Iowa en vooral Michigan: de verdedigingsmuur van Hillary Clinton. De situatie is binnen een paar uur helemaal omgedraaid: Clinton moet eigenlijk de drie bovenstaande staten winnen, plus Nevada.

05.00 Aan de westkust sluiten nu ook de stemlokalen. Daardoor krijgt Clinton een flinke boost, want Californië en Hawaii stemmen traditioneel democratisch. Idaho kiest voor Trump. Clinton staat nu weer voor in de tussenstand van kiesmannen (190 tegen 171), maar in de strijd om de swing states lijkt Trump het beter te doen.

04.55 Het zat er aan te komen: persbureau AP meldt dat Florida naar Trump gaat. De Republikein kreeg iets meer dan 49 procent van de stemmen. Florida is de grootste swing state en essentieel voor Trumps winkansen. Correspondent Annemieke Ruggenberg peilde de stemming in de Sunshine State>

04.23 En daar is een belangrijke swing state voor Trump: volgens NBC wint hij in Ohio. Clinton is de verwachte winnaar in Colorado.

04.09 Een opsteker voor het Clinton-kamp: FOX News zegt dat ze in swing state Virginia niet meer kan worden ingehaald. Ook in New Mexico wint Clinton, terwijl de kiesmannen uit Missouri naar Trump gaan. Clinton moet staten als Pennsylvania en Michigan zien te winnen, om een goede kans te behouden op het presidentschap.

04.00 Nieuwe exitpolls: de kiezers in Montana hebben voor Trump gekozen. In Utah, Colorado, Arizona en Iowa zijn de verschillen niet groot genoeg.

03.45 De electorale kaart begint er steeds beter uit te zien voor Trump. In Florida, Ohio, North Carolina én Michigan heeft hij een voorsprong. Niet alle stemmen zijn daar geteld, dus kan er nog van alles veranderen. Op de locatie waar Clinton haar verkiezingsfeest wil houden, zijn de honderden aanwezigen doodstil, meldt CNN.

03.31 De verkiezingsrace is spannend tot het einde: zelfs de New York Times, die het hele jaar voorspelde dat Clinton zou winnen, zegt dat er nu meer dan 50 procent kans is op een Trump-presidentschap. Analisten van Fox News zeggen dat de mogelijkheid bestaat dat er door de kleine verschillen in de swing states vannacht geen overwinningsspeeches worden gehouden.

03.12 Het leek even close te worden, maar Texas gaat toch gewoon naar de Republikeinse kandidaat. Ook Arkansas en Louisiana zijn prooien voor Trump. Daardoor leidt hij nu ruim qua kiesmannen. Clinton wint Connecticut. Maar in de staten waar het écht om draait, de swing states, zijn de verschillen te klein om een winnaar uit te kunnen roepen.

03.00 Nog meer uitslagen: South Dakota, North Dakota, Wyoming, Nebraska en Kansas gaan richting Trump, terwijl Clinton thuisstaat New York wint. Kiesmannen: 97 voor Clinton, 84 voor Trump.

02.58 Het is spannend, zeer spannend in Florida. Dat is trouwens niet voor het eerst.

02.32 Ook Alabama is voor Trump, meldt CNN. Dat is geen grote verrassing.In Florida heeft Trump ondertussen weer nipt de leiding genomen. En nog meer positieve berichten voor de Republikeinen: die partij houdt, zoals verwacht, de controle over het Huis van Afgevaardigden.

02.22 In San Francisco is de verkiezingsstemming vooral huiverig, schrijft Elsevier-redacteur Tomasz Blom vanuit Californië.

02.19 De typisch ‘rode staat’ South Carolina gaat naar Donald Trump, zo blijkt uit de voorspellingen. Daarmee komt de zakenman uit New York op 57 kiesmannen.

02.06 Het is nu vooral kijken naar hoe de uitslagen zullen uitvallen in de swing states. In Florida is het stuivertje wisselen, in North Carolina heeft Clinton – nadat 50 procent van de stemmen geteld waren – een kleine voorsprong, net als in New Hampshire.

02.00 De stembureaus gaan dicht in 16 staten, en de eerste exitpolls brengen vooral goed nieuws voor Hillary Clinton. In Delaware, DC, Illinois, Maryland, Massachussetts, New Jersey en Rhode Island pakt Clinton de kiesmannen. Oklahoma, Mississippi en Tennessee gaan naar Trump. De tussenstand: 68 kiesmannen voor Clinton, 48 voor Trump.

01.45 Goed nieuws voor de Republikeinen wat betreft de Senaat: senatoren Rob Portman (Ohio), Marco Rubio (Florida) en Rand Paul (Kentucky) behouden hun positie en vergroten daarmee de kans dat de Republikeinse partij de meerderheid behoudt.

01.31 Trump wint in West-Virginia (5 kiesmannen), blijkt uit nieuwe exitpolls. In Georgia, Virginia, North Carolina, Ohio en Florida is het nog te spannend om een winnaar aan te wijzen. Vooral in die laatste staat wisselen Trump en Clinton de koppositie steeds af.

01.11 Stemmen in North Carolina ging niet overal even soepel; er werden veel problemen met stemcomputers gemeld, waardoor nu besloten is om het stemmen in bepaalde county’s met een half uur te verlengen (tot 2 uur Nederlandse tijd).

01.00 CNN en CBS zeggen dat de uitslagen in de Kentucky, Indiana en Vermont vaststaan: Trump wint de eerste twee, Clinton krijgt zoals verwacht de meeste stemmen in de liberale staat waar Bernie Sanders vandaan komt. De Republikein neemt daardoor de voorsprong wat betreft kiesmannen, 19 tegen 3.

00.42 Rond 1 uur weten we meer over uitslagen in staten als Kentucky en Georgia. Uit voorlopige exitpolls komen alvast interessante trends naar voren: zo zegt slechts één op de tien kiezers zijn of haar keus in de laatste week te hebben gemaakt. En terwijl Hillary Clinton het relatief goed doet bij hoogopgeleide blanke kiezers, heeft Trump landelijk meer dan 25 procentpunten voorsprong op laagopgeleide blanke Amerikanen.

00.21 – Oud-president George W. Bush geeft aan dat hij voor geen van beide grote kandidaten heeft gestemd. melden Amerikaanse media. Ook zijn vrouw Laura en vader George H. Bush stemden niet op Trump, een zeldzaam gegeven voor topfiguren binnen de Republikeinse partij.

22.23 – Nog minder dan twee uur voordat de stembureaus sluiten. Over ongeveer een half uur komen ook de eerste exitpolls binnen. Trump gelooft maar weinig van de peilingen: ‘De meeste zijn echt niet te vertrouwen. Volgens mij interviewen ze niet eens mensen, ze strooien maar wat met cijfers,’ zei Trump eerder in een interview met Fox News.

Ook zegt de presidentskandidaat te geloven dat er stemmachines zijn waarbij Republikeinse stemmen automatisch naar Democratische stemmen worden overgezet. ‘Er zijn daar veel klachten over geweest vandaag,’ aldus Trump. Hij geeft ook nog altijd niet duidelijk aan of hij de uitslag – bij eigen verlies – ook uiteindelijk wel zal accepteren. ‘We’ll see how it goes,’ is steevast zijn antwoord.

21.29 – Het campagneteam van Donald Trump sleepte een stemregister in de staat Nevada voor de rechter, meldt persbureau Bloomberg. Een stembureau in de staat bleef op 4 november – de laatste dag voor early voting – open tot 1o uur ’s avonds, terwijl het eigenlijk om 8 uur de deuren al had moeten sluiten. Het team van Trump hoopte daarmee de stemmen die daarna werden uitgebracht ongeldig te kunnen verklaren. De rechter heeft het verzoek afgewezen.

19.12 – De voormalige Democratische presidentskandidaat Bernie Sanders roept Amerikanen via sociale media op om te gaan stemmen. Sanders sprak eerder – tijdens het Brexit-referendum – stilletjes zijn steun uit voor Clinton.

Today is an election of enormous consequence. I hope everybody gets out to vote. #ElectionDay pic.twitter.com/JYYunxLO2R

— Bernie Sanders (@BernieSanders) November 8, 2016

17.50 – Amerikaanse media berichten over de enorm lange rijen. Bij bepaalde druk bezochte stembureaus in belangrijke swing states staan de Amerikanen zelfs twee uur in de rij om een stem uit te brengen. Er wordt vanuit zowel het Democratische als het Republikeinse kamp een hoge opkomst verwacht. Tot vandaag hadden al zo’n 50 miljoen Amerikanen gestemd tijdens early voting procedures. Dat is een record.

It’s #ElectionDay. Don’t forget to vote! pic.twitter.com/5wMLRptPaD

— The White House (@WhiteHouse) November 8, 2016

17.07 – Trump en zijn vrouw Melania komen aan bij het stembureau in New York om hun stem uit te brengen.

16.36 Bij de Trump Tower in New York verzamelen zich demonstranten: zowel voor- als tegenstanders van Trump laten daar hun stem horen. Het hoofdkwartier van de Republikeinse kandidaat is vandaag tevens zwaarbeveiligd: het gehele pand is omsingeld door versterkte vrachtwagens, en het gebied eromheen is afgesloten.

15.35 Accepteert Trump de uitslag van de verkiezingen? Volgens zijn zoons Eric en Donald Trump Jr. bestaat daar geen enkele onduidelijkheid over, ‘zolang de uitslag eerlijk is’. Over een mogelijk verlies willen de twee eigenlijk liever niet praten. ‘Mijn vader is een winnaar, hij gelooft in winst. Eigenlijk heeft hij zijn hele leven steeds gewonnen,’ zei Eric op CBS.

15.01 In landelijke peilingen heeft Clinton een kleine voorsprong, maar die geven alleen trends aan. Het draait om de uitslagen per staat, en daardoor kan het zeer spannend worden, stelt peilingsite Real Clear Politics. Als de peilinggemiddeldenkloppen, ontlopen de twee elkaar amper wat betreft kiesmannen: 272 voor Clinton, 266 voor Trump.

14.46 Voor het eerst sinds 1944 komen beide presidentskandidaten uit de staat New York. Hier vieren ze hun ‘verkiezingsfeestjes’>

14.15 In de grote staten aan de Oostkust zijn de stemlokalen open. Hillary Clinton heeft zojuist gestemd in het New Yorkse plaatsje Chappaqua, haar woonplaats. Ze arriveerde bij het stemlokaal samen met haar man Bill. Buiten sprak ze met omstanders en ging ze op de foto. De stem op haarzelf gaf haar ‘het meest nederige gevoel’ ooit, zei ze. Eerder bracht haar kandidaat voor het vicepresidentschap, Tim Kaine, ook al zijn stem uit.

13.55 – De Republikeinse presidentskandidaat Donald Trump is er klaar voor. Met een bericht op Twitter laat hij weten wakker te zijn – op dat moment 06.45 uur in New York. ‘Vandaag maken we Amerika weer groots!’ In een telefonisch interview met Fox News zei hij: ‘Wie weet wat er uiteindelijk gebeurt, maar we gaan veel staten winnen.’

TODAY WE MAKE AMERICA GREAT AGAIN!

— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) 8 november 2016