Progressieve media in de Verenigde Staten schreeuwen al moord en brand: de Amerikaanse president gaat de omstreden verhoormethode waterboarden terugbrengen. Maar hoe zeker is dat eigenlijk? En wat zei hij erover in het verleden?
The New York Times heeft naar eigen zeggen een drie pagina’s tellend document in handen, waarin Trump per presidentieel decreet (executive order) de beperkingen op de behandeling van gevangenen veelal wil opheffen. Het betreft weliswaar een concepttekst, maar het zou de weg vrij kunnen maken naar waterboarding – een omstreden verhoormethode waarbij de verdachte denkt dat hij verdrinkt. Door tegenstanders gezien als een vorm van marteling.
WaterboardingDe vastgebonden verhoorde krijgt een natte doek over het gezicht gelegd waarover telkens water wordt uitgegoten. Door het water in de doek is het haast onmogelijk te ademen. Hierdoor krijgt de verhoorde het gevoel te verdrinken.
Onder president George W. Bush (2001-2009) werd de verhoortechniek ingezet in de strijd tegen het internationale terrorisme, om vervolgens door opvolger Barack Obama te worden verboden. Trump, net als Bush Republikein, zou dit verbod op zijn beurt weer ongedaan kunnen maken. Maar volgens Trumps woordvoerder Sean Spicer gaat hierbij het niet om een document dat afkomstig is van het Witte Huis. De president heeft het in elk geval niet onder ogen gekregen.
Vuur met vuur bestrijden
Wat we wel zeker weten, is dat Trump voorstander is van waterboarding. In een interview met ABC News woensdagavond was hij helder. ‘Denk ik dat het werkt? Absoluut!’ ‘Islamitische Staat hakt in het Midden-Oosten de hoofden van mensen af, alleen al vanwege het feit dat ze christen zijn, iets waarvan we sinds de Middeleeuwen niet meer van hebben gehoord.’ Trump wijst op het ongelijke speelveld. ‘Nu mogen we niets doen. We moeten vuur met vuur bestrijden.’
Maar dat betekent nog niet dat de Amerikaanse president de verhoormethode ook daadwerkelijk gaat invoeren. Hij wil eerst overleggen met zijn minister van Defensie James Mattis en Mike Pompeo, de directeur van de CIA over wat wel, en wat niet kan. ‘Als zij het niet willen, is dat prima. Maar als ze het wel willen doen, dan zal ik helpen om dat doel te realiseren.’
En daar zit ‘m juist de crux. ‘Mad Dog’ Mattis is helemaal niet zo overtuigd van het nut van waterboarden. Volgens een verbaasde Trump zou Mattis tegen hem hebben gezegd dat ‘een pakje sigaretten en een paar biertjes’ een probater middel zijn dan martelen. En Pompeo, wat vindt hij ervan? Laten we zeggen: hij is ambivalent. Tijdens zijn overhoring door de Senaat verdedigde hij het gebruik van stevige methodes, maar ook dat hij ‘absoluut niet’ technieken als waterboarden wil herinvoeren. Volgens de BBC was hij in schriftelijke antwoorden meer uitgesproken: als het nodig is, is dan veranderen we de wet.
Trump matigde eerder zijn toon
Trump zelf geeft ook tegenstrijdige signalen af. In maart, toen de verkiezingscampagne nog in volle gang was, matigde hij zijn standpunt op het terrein van martelen. In een verklaring aan The Wall Street Journal erkende Trump dat het Amerikaanse leger zich aan internationale conventies en verdragen heeft te houden en dat hij die niet zomaar kan negeren.
‘Ik begrijp dat de Verenigde Staten gebonden zijn aan wetten en verdragen en ik zal ons leger of andere functionarissen niet opdragen die wetten te schenden,’ aldus Trump. Eerder zei hij dat waterboarding wel het minste zou zijn waar de vijanden van de Verenigde Staten voor zouden moeten vrezen.