Het Turkse parlement is akkoord gegaan met een grondwetswijziging die de macht van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan aanzienlijk uitbreidt. De uitslag was met 339 voor en 142 tegen niet genoeg om het wetsvoorstel direct tot wet te maken: het volk moet zich eerst per referendum uitspreken over het voorstel.
Wat houdt het wetsvoorstel in? Door de hervorming, die tot 2019 stapsgewijs zou worden ingevoerd, krijgt Erdogan de mogelijkheid per decreet te gaan regeren. Ook krijgt hij meer invloed op de rechterlijke macht en wordt de functie van premier afgeschaft.
Het aantal termijnen blijft op twee, maar de telling zou in 2019 opnieuw beginnen. In theorie betekent dit dat Erdogan daarmee tot 2029 president zou kunnen blijven.
Vechtpartijen in parlement
Het wetsvoorstel werd niet zonder slag of stoot aangenomen. De seculiere CHP, de grootste Turkse oppositiepartij, en de Koerdische HDP zijn fel tegen de motie. In de afgelopen twee weken leidde het onderwerp dan ook tot verhitte discussies en zelfs vechtpartijen in het parlement.
Volgens onze bloggers
Afshin Ellian: ‘In het Turkije van sultan Erdogan regeert de chaos’
Volgens Erdogan brengt het presidentiële stelsel ‘stabiliteit’ en is het nodig om de ‘groeiende uitdagingen op het gebied van de economie en veiligheid’ te tackelen. Critici vrezen echter dat Erdogan zijn autoritaire macht doorzet om politieke opponenten, activisten, academici en journalisten nog harder aan te pakken.
In het huidige Turkse parlementaire stelsel is voor een directe grondwetswijziging een meerderheid nodig van minstens 367 van de in totaal 550 parlementsleden. Wetsvoorstellen die de steun krijgen van tussen de 330 en 367 afgevaardigden worden per referendum aan het volk voorgelegd. Het referendum zal waarschijnlijk in april worden gehouden, aldus de AK-partij (AKP) van Erdogan.
CHP-partij blijft zich verzetten tegen wetswijziging
‘Een nieuwe deur in de Turkse geschiedenis is vandaag opengebarsten. Met de ‘ja-stem’ van het volk, zal deze deur volledig worden geopend,’ schreef de Turkse minister van Justitie Bekir Bozdag naderhand op Twitter.
Kemal Kilicdaroglu, leider van de CHP-partij, beloofde na de stemming dat zijn partij in de campagne voor het referendum alles zal doen om de grondwetswijziging alsnog te stoppen. ‘Het parlement verraadt hiermee zijn eigen geschiedenis. Onze burgers zullen het spelletje van het parlement zeker dwarsbomen… we zullen van deur tot deur gaan, en het volk uitleggen wat ze moeten doen,’ aldus Kilicdaroglu.
Hij heeft nu twee weken de tijd om het wetsvoorstel te ondertekenen, en daarna kan het referendum worden georganiseerd. Stemt een meerderheid van de keizers voor het wetsvoorstel, dan wordt het definitief aangenomen. De meeste hervormingen worden dan pas doorgevoerd als Erdogan en zijn AKP de volgende presidents- en parlementsverkiezingen winnen. Die staan voor 3 november 2019 gepland.