EU-leider Donald Tusk wil dat de premiers van alle 27 lidstaten binnen zes weken officieel vastleggen dat ze door willen met de Europese Unie. Tijdens de viering van het Verdrag van Rome, 60 jaar geleden ondertekend, moet de EU eenheid uitstralen.
Het plan van Tusk werd vrijdag besproken op de speciale top in Malta. Hij zou de regeringsleiders hebben verteld dat door ‘een ongezien aantal bedreigingen van buitenaf’ de EU op een historisch kantelpunt staat. Door met zijn allen een verklaring te ondertekenen waarin staat dat de EU-lidstaten door willen met de Unie, moet de eenheid worden bewaard.
Trouwgeloftes
Diplomaten beschrijven het plan tegenover Politico als een soort trouwgelofte en een intentieverklaring, waarin leiders trouw zweren aan het Europese project en de plannen voor de komende tien jaar uitstippelen. Volgens Tusk is het hoog tijd voor een ‘ambitieuze visie over hoe we eenheid en politieke consolidatie kunnen bereiken’.
De president van de Europese Raad wil in elk geval de monetaire unie versterken, maar ziet ook mogelijkheden op het vlak van een gezamenlijk buitenlands beleid. De 27 EU-premiers – de Britse leider Theresa May uitgesloten – zijn overeengekomen om binnen zes weken een verklaring rond te hebben.
Die timing is niet toevallig: op 25 maart heeft de viering van het Verdrag van Rome plaats. Zestig jaar geleden werd in die stad de Europese Economische Gemeenschap opgericht, de voorloper van de EU.
Rutte heeft zijn bedenkingen
Premier Mark Rutte (VVD) ging akkoord met het opstellen van een ‘declaratie van Rome’, omdat hij niet wil dat de EU na Brexit nog verder uiteenvalt. ‘Dat is niet in ons belang.’ Toch heeft hij zijn bedenkingen bij een sterker Europa. ‘Stop met dromen over een federaal Europa,’ riep hij zijn collega’s op. ‘Soms denk ik dat ik net zo goed tegen de maan kan blaffen.’
Het toont direct aan wat de moeilijkheden zullen zijn bij het opstellen van een dergelijke verklaring. Binnen de EU bestaan verschillende stromingen: landen als Duitsland willen Europese samenwerking verstevigen, terwijl vooral in Oost-Europa met scepsis wordt gekeken naar de toenemende macht van Brussel.
De Duitse bondskanselier Angela Merkel ziet een ‘Europa van twee snelheden’ als een mogelijke oplossing. Een groep lidstaten kan dan de leiding nemen in de EU door nauwer samen te gaan werken, terwijl andere leden kunnen beslissen of ze meedoen of niet.