Nieuwe verplichtingen voor landen uit de Europese Unie in de strijd tegen terreur. Alle reizigers, ook EU-burgers, die de Schengenzone binnenkomen of verlaten, moeten aan de grens worden gecontroleerd op registratie in databanken.
Dat heeft het Europees Parlement in Straatsburg donderdag goedgekeurd.
Land, zee- en luchthavens
De lidstaten hebben een jaar de tijd om die verplichting in wetgeving om te zetten. De maatregel is erop gericht om passagiers met gestolen of nagemaakte paspoorten en ID-kaarten op te pakken. Er bestaat een angst voor jihadisten die terug willen keren naar Europa, nu terreurbeweging Islamitische Staat (IS) in Syrië en Irak steeds meer in het nauw komt.
De systematische controleverplichting aan de grenzen geldt voor land, zee- en luchthavens. Als ze tot lange wachtrijen of verkeersopstoppingen leiden mag worden overgegaan op steekproefsgewijze controles. Daarnaast wordt het in de geheel EU strafbaar om te reizen naar een conflictzone om er als terrorist te worden getraind.
Ook voor het rekruteren voor terreurdoeleinden kunnen mensen worden vervolgd, net als voor het regelen of financieren van terreurreizen. De EU-ministers gingen eerder al akkoord met de maatregelen, die versnel door het Europees Parlement werden behandeld vanwege de reeks aan aanslagen in Europa de afgelopen tijd.
EU-parlementariër Jeroen Lenaers (CDA) is blij met de maatregelen, omdat de verschillen in strafbaarstelling tussen EU-landen ermee wordt gelijkgetrokken: ‘De zwakke schakels gaan eruit. Het gevaar van terugkerende strijders uit het kalifaat neemt toe en ze worden gevaarlijker hoe langer ze daar geweest zijn. We moeten niet de fout maken alleen oog te hebben voor de Nederlanders. Alle Europese jihadisten die betrokken zijn geweest bij IS zijn potentieel een groot gevaar.’
OM gaat meer jihadisten in het buitenland vervolgen
Het Openbaar Ministerie (OM) in Nederland kondigde woensdagavond overigens aan meer werk te gaan maken van het vervolgen van Nederlandse jihadisten die in conflictgebieden zitten. In maart en april staan er twaalf zaken op de planning tegen mannen die niet in Nederland zijn, maar in Syrië en Irak aan het vechten zijn.
Vorig jaar werden tijdens de jihadzaak Context al vier mannen in absentia veroordeeld tot celstraffen door de rechtbank Den Haag. Die mannen zitten al jaren in Syrië of Irak. Het OM meldde woensdag dat het beleid er nu op in wordt gezet om meer systematisch mensen te vervolgen die strijdgebieden zitten, ‘mensen waarvan we vinden dat het niet goed is om met vervolging te wachten,’ aldus een woordvoerder.
Eerder op woensdag werd bekend dat de Tweede Kamer volgende week met het kabinet in debat wil over het gevaar van terugkerende jihadisten. De Kamer is geschokt door een rapport van de AIVD, dat waarschuwt dat meer Nederlandse jihadisten terug willen naar huis nu zij in Syrië en Irak in het nauw raken.
Volgens de AIVD gaat het om ‘ervaren en geharde’ jihadisten die zouden terugkeren om aanslagen voor te bereiden en te plegen, of nieuwe strijders te rekruteren. Die groep zou een grotere dreiging vormen dan voorheen, vanwege de lange tijd die zij in het conflict verbleven, en de wapentraining en strijdervaring die ze daar hebben opgedaan.
Ook wordt er gevreesd voor het gevaar van militair getrainde kinderen die door hun ouders zijn meegenomen naar het strijdgebied, of daar zijn geboren. Er zouden zich daar minstens 80 Nederlandse kinderen bevinden. Ongeveer de helft van hen is daar geboren, de rest is door een of beide ouders meegenomen.
Van de 280 jihadisten die vanuit Nederland naar Syrië en Irak zijn gereisd, bevinden 190 zich nog in IS-gebied. Zo’n 40 IS-leden zijn omgekomen in de strijd, 40 jihadisten zijn al teruggekeerd.