De Europese Unie (EU) is niet van plan de Britse regering tegemoet te komen in de onderhandelingen over de Brexit. De EU heeft vrijdag de wens van de Britten om gelijktijdig met de onderhandelingen te praten over een nieuw partnerschap, hard afgewezen.
Voorzitter van de Europese Raad Donald Tusk is daarin heel duidelijk: ‘Dat gaat niet gebeuren,’ zei hij in vrijdag in Valletta, waar verschillende Europese kopstukken al twee dagen met elkaar praten over de Brexit.
EU-burgers en bedrijfsleven
Tusk lichtte zijn voorstel over de Brexit-strategie voor de 27 resterende EU-landen toe. Het voorstel is vrijdag naar alle Europese hoofdsteden gestuurd. Net als de Duitse bondskanselier Angela Merkel, is de blik van Tusk vooral gefocust op EU-burgers die wonen en werken in het Verenigd Koninkrijk. ‘Hun rechten moeten worden gegarandeerd,’ zei hij vrijdag.
Zijn tweede prioriteit is om te voorkomen dat er een juridisch vacuüm ontstaat voor het bedrijfsleven doordat over twee jaar de EU-wetten niet meer van toepassing zijn op het Verenigd Koninkrijk.
Tusk eist daarnaast van de Britten dat zij aan hun financiële verplichtingen voldoen, en de vertrekrekening – bij de Britten smalend de ‘echtscheidingsrekening’ genoemd, ophoesten. De Britten zijn de EU bijna 58 miljard euro verschuldigd, voornamelijk vanwege beloofde leningen en verplichtingen op het terrein van pensioenen en de bekostiging van EU-projecten. Of de Britten dat ook betalen, is nog maar de vraag. Het Britse Hogerhuis bepaalde eerder dat de rekening wellicht niet (helemaal) betaald hoeft te worden. De Britse premier Theresa May zei woensdag echter wel dat het Verenigd Koninkrijk al zijn verplichtingen zou nakomen.
Eigen belangen
De overige 27 lidstaten gaan nu onderling bepalen met welke richtlijnen EU-onderhandelaar Michel Barnier met de Britse regering aan de slag moet. Op 29 april is er een speciale Brexit-top waar die richtlijnen definitief worden vastgelegd. De hoofdlijnen van het voorstel van Tusk zijn volgens hem daarbij ‘fundamenteel’: ‘Wij staan er pal achter.’
Hoewel Tusk en Merkel hameren op uniformiteit tussen de resterende EU-landen, is het nog maar de vraag in hoeverre er een gemeenschappelijke inzet kan worden gevormd. De lidstaten kijken vooral naar hun eigen belang. Premier Mark Rutte bijvoorbeeld, zei woensdag in reactie op de Britse afscheidsbrief nog dat het de taak is van het kabinet om het Nederlandse belang voorop te stellen. Barnier zei eerder deze week dat een harde Brexit – waarbij er geen enkele vorm van een handelsovereenkomst met de Britten wordt gesloten – in niemands belang is.
Het Verenigd Koninkrijk is een van de belangrijkste handelspartners van Nederland. In 2015 bedroeg de export vanuit Nederland 52 miljard euro. Vandaar dat Rutte wil dat de nieuwe relatie tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk zo goed mogelijk is.
Maar Tusk wil daar dus pas naar kijken als er ‘voldoende voortgang’ is gemaakt met de eindnota. Wanneer dat moment is, wordt door de 27 EU-regeringsleiders bepaald.