Bij een grootschalige razzia in Turkije arresteerde de politie meer dan duizend mensen die ervan worden verdacht de rechterlijke macht, de politie en het leger te hebben geïnfiltreerd.
De arrestaties begonnen woensdagnacht in alle 81 Turkse provincies en gaan nog steeds door. De Turkse autoriteiten noemen de arrestanten ‘geheime imams’, een codewoord voor aanhangers van de islamitische prediker Fethullah Gülen. In totaal gaf de politie arrestatiebevelen voor 3.224 personen uit. President Recep Tayyip Erdogan spreekt van een ‘zuivering’ in elk overheidsapparaat.
‘Parallelle staatsstructuur’
Bij de arrestaties zijn zeker 8.500 politieagenten betrokken. Volgens de Turkse veiligheidsdiensten proberen de Gülen-aanhangers een ‘parallelle staatsstructuur’ te creëren. Dinsdag arresteerde de politie ook het vrouwelijke parlementslid Feleknas Uca. De in Duitsland geboren Yezidi-politicus vertegenwoordigt de pro-Koerdische partij HDP. Uca is weer op vrije voeten, maar er hangt haar een celstraf van 15 jaar boven het hoofd wegens vermeende banden met de Koerdische militante beweging PKK. Zeker tien andere Koerdische parlementsleden zitten al vast op basis van soortgelijke aanklachten.
De Turkse autoriteiten arresteren ook steeds meer journalisten. Deze maand zijn er zes opgepakt en deed de politie een inval op in elk geval één redactie. Het gaat om dissidente journalisten, fotografen die demonstraties in beeld brachten en verslaggevers met een Koerdische achtergrond. Daarnaast worden buitenlandse journalisten vastgezet zonder aanklacht of vorm van proces.
De Raad van Europa – niet te verwarren met de Europese Raad of andere EU-organen – volgt de ontwikkelingen in Turkije op de voet. De Raad maakt zich zorgen over mensenrechtenschendingen en heeft Ankara opgeroepen alle gearresteerde journalisten vrij te laten. Turkije, zelf lid van de Raad, reageert woest op deze aantijgingen en beschuldigt Europese landen van ‘xenofobie’ en ‘islamofobie’.
Aanzienlijke machtstoename
De arrestaties hebben plaats anderhalve week na het Turkse constitutionele referendum. Het referendum – gewonnen door Erdogan en zijn AKP-partij – zal leiden tot een grondwetswijziging. Door de invoering van het presidentiële systeem zal de macht van de president aanzienlijk toenemen. Zo kan de president per decreet regeren, ministers en andere hoge bewindslieden benoemen en de noodtoestand uitroepen. Daarnaast krijgt Erdogan meer invloed op benoemingen binnen de rechterlijke macht en kan hij in theorie tot 2029 aanblijven als president.
Erdogan houdt Gülen – die al sinds 1999 in zelfverkozen ballingschap in de Verenigde Staten leeft – verantwoordelijk voor de mislukte staatsgreep van afgelopen juli. In de nasleep van de coup werden talloze Gülen-aanhangers gearresteerd, onder anderen (hoge) militairen, ambtenaren, leraren en zakenmensen. Meer dan 40.000 mensen zijn opgepakt en 120.000 verloren hun baan.