Amerika-instituut RIAS in Middelburg is eind april feestelijk geopend. Het studiecentrum, nauw verbonden met de Leidse Universiteit, rust op de fundamenten van het meer dan drie decennia oude Roosevelt Study Center.
RIAS staat voor het Roosevelt Institute for American Studies en richt zich op de trans-Atlantische relaties tussen de Verenigde Staten en Europa, in het bijzonder de relatie tussen Amerika en Nederland. In aanwezigheid van de rector van de Leidse Universiteit Carel Stolker verrichtte commissaris van de Koning Han Polman de openingshandeling.
Stolker hield een geestige toespraak, waarin hij speculeerde dat de eerste universiteit van Nederland net zo goed in Middelburg had kunnen staan, in plaats van in Leiden. Het was vanuit Middelburg dat Willem van Oranje in een brief de Staten van Holland en Zeeland voorstelde in Nederland een universiteit op te richten. Leiden reageerde wat sneller dan Amsterdam en Middelburg en zo opende Leiden in 1575 de eerste universiteit van het land.
Essentiële kennis
Volgens Stolker is ‘kennis van de Amerikaanse politieke geschiedenis essentieel om te begrijpen waarom in een sterk gepolariseerde wereld iemand als Trump president kan worden. En ook kennis van de gedeelde waarden waarop de Atlantische gemeenschap is gebouwd is cruciaal om tegenwicht te bieden in een wereld waarin autoritaire leiders in opkomst zijn. Ik vind het geweldig dat onze universiteit hierin een goede rol kan spelen’.
Het RIAS is genoemd naar de twee Amerikaanse presidenten Teddy Roosevelt (1858-1919) en Franklin D. Roosevelt (1882-1945), wier familie afkomstig is uit Zeeland, meer in het bijzonder de gemeente Oud-Vossemeer. In de Zeeuwse hoofdstad Middelburg zijn ook het University College Roosevelt en de Roosevelt Foundation gevestigd, die in het ene jaar in Middelburg en in het andere jaar in Hyde Park, New York de Four Freedoms Awards uitreikt. Deze zijn genoemd naar de vier vrijheden die Franklin Roosevelt noemde in zijn beroemde toespraak van 6 januari 1941. Het draait om de vrijheid van meningsuiting, vrijheid van godsdienst, vrijwaring van gebrek en vrijwaring van vrees.
Het RIAS is gevestigd in het dertiende-eeuwse abdijcomplex in Middelburg. De locatie huisvest ook een uitgebreide American Library, de enige Amerikaanse bibliotheek in de Benelux.
De samenwerking tussen Middelburg en Leiden betekent een krachtige impuls voor de amerikanistiek in Nederland, benadrukt Giles Scott-Smith tijdens de openingsplechtigheid op 20 april. De Leidse bijzonder hoogleraar Diplomatieke Geschiedenis van de Atlantische Samenwerking zal samen met de nog te benoemen Sackler Professor of American History leidinggeven aan het RIAS.
Het centrum is in 1986 opgericht onder de naam Roosevelt Study Center en is drie decennia geleid geweest door prof.dr. Cees van Minnen. Het centrum heeft altijd veel samengewerkt met universiteiten in binnen- en buitenland, maar was om financiële redenen gedwongen een sterke partner te zoeken, die het heeft gevonden in de Universiteit Leiden.
Graduate school
De Universiteit Leiden is met haar Amerika-expertise en master North American Studies een goede match voor het RIAS, aldus Scott-Smith. Promotieplaatsen in de amerikanistiek zijn in Nederland schaars. Dankzij de stevige samenwerking met Leiden en extra steun van de provincie Zeeland worden het komend jaar vier tot vijf nieuwe promovendi aangesteld. Zij kunnen werken in het documentatiecentrum van het instituut in Middelburg en maken ook gebruik van de faciliteiten van de Universiteit Leiden, waar hun promotie zich afspeelt.
Naast de promovendi laat Scott-Smith ook zijn Leidse studenten onderzoek doen in Middelburg. Studenten van andere universiteiten kunnen hier eveneens terecht. De bedoeling is van het RIAS een volwaardige graduate school te maken. Daarnaast is het RIAS nadrukkelijk een expertisecentrum voor de hele samenleving. Gastsprekers uit Nederland en de Verenigde Staten geven lezingen over actuele onderwerpen die in beide landen spelen.