De Britse premier Theresa May peinst er niet over om op te stappen. In plaats daarvan gaat haar Conservatieve partij door als minderheidskabinet, met steun van de Noord-Ierse DUP.
Donderdagavond sprak May al met de partijtop van de Democratische Unionistische Partij, de conservatief-religieuze partij die vorig jaar campagne voerde voor de Brexit.
De DUP heeft steun uitgesproken voor een Conservatieve minderheidsregering, en zal over cruciale onderwerpen meestemmen met de partij van May. De premier wil weer een regering vormen die ‘het land leidt door de gesprekken over het Britse vertrek uit de EU en het Verenigd Koninkrijk beschermt tegen extremisme’.
Informele overeenkomst
Het is niet precies duidelijk wat de DUP-politici terugkrijgen voor hun steun aan de Conservatieve minderheidsregering. In eerste instantie werd een kabinet met een aantal DUP-ministers verwacht, maar er blijkt nog geen sprake te zijn van een formele overeenkomst: het gaat dus niet om een coalitie.
De historische uitslag van de verkiezingen die May in april aankondigde, heeft de Britse politiek op zijn kop gezet. Critici en zelfs partijgenoten roepen May op om af te treden, maar daar wil de politicus niets van weten. Ze had de verkiezingen georganiseerd om haar mandaat te vergroten en sterker de onderhandelingen aan te gaan met de Europese Unie.
In 1997 was er voor het laatst een minderheidsregering in het Verenigd Koninkrijk. Door afsplitsingen en zogenaamde ‘by-elections’ – waarbij verkiezingen worden gehouden in een specifiek kiesdistrict – verloor de Conservatieve regering van John Mayor in het laatste jaar van de kabinetsperiode de meerderheid. Na de verkiezingen in 1992 hadden de Conservatieven nog een meerderheid van 21 zetels.
De oppositiepartij Labour, die bijna 30 zetels won, wil zelf in de regering. Labour-leider Jeremy Corbyn hoopt op een linkse minderheidsregering waarbij Labour steun krijgt van progressieve partijen als de SNP en de Liberal Democrats.
Overeenkomsten en verschillen
Hoewel het draagvlak van May dunner lijkt dan gedacht, heeft ze een sterke bondgenoot aan DUP. De partij levert misschien slechts 10 zetels, en helpt de Conservatieven aan een nauwe meerderheid, maar de DUP is wel een sterke Brexit-partij, die flinke eisen aan de Europese Unie zal stellen. Bovendien is de relatie tussen de twee partijen al jarenlang sterk, en onderhoudt DUP-leider Arlene Foster goede banden met de Tories.
Hoewel de Conservatieven vaak op een lijn zitten met de Democratische Unionistische Partij, zijn er ook veel tegenstellingen. Zo ziet oud-premier David Cameron de invoering van het homohuwelijk als paradepaardje van de moderne, liberale Tories. De DUP is juist fel tegen het homohuwelijk. Noord-Ierland is ook het enige constituerende land in het Verenigd Koninkrijk waar het homohuwelijk niet is ingevoerd.
Foster verwikkeld in schandaal
DUP-leider Arlene Foster geeft aan dat het ‘moeilijk is voor May om te overleven’. ‘Aan het begin van de campagne – dat alweer zo lang geleden lijkt – werd verwacht dat de premier terug zou komen met een enorme meerderheid van zeker honderd zetels.’
‘Ramp voor May’: zo reageert EU op uitslag Britse verkiezingen
Foster raakte eerder dit jaar nog verwikkeld in een schandaal dat voortkwam uit een initiatief waarbij ze te veel subsidie uitkeerde aan bedrijven die ‘groene’ verwarmingen gebruikte. Het kostte de belastingbetaler uiteindelijk meer dan een half miljard euro. Mogelijk wist Foster al langer van de fouten in het initiatief.
Oppositiepartijleider Martin McGuinness, die toen de vicepremier van Noord-Ierland was, zag zijn kans schoon en stapte op. Foster moest ook opstappen, waarna ze bij de Noord-Ierse verkiezingen veel zetels verloor. Martin McGuinness stapte overigens niets voor niets op: hij wist dat hij ernstig ziek was, en overleed eind mei.