Nadat Polen eerder deze week een gesprek afwees met de vicevoorzitter van de Europese Commissie Frans Timmermans, weigert het ook Donald Tusk. De Poolse president Andrzej Duda ziet ‘geen ruimte voor een tussenkomst van het hoofd van de Europese Raad’.
Tusk, zelf ex-premier van Polen, stuurde Duda een uitnodiging om te praten, maar die werd resoluut afgewezen, meldt het Poolse persbureau PAP op basis van een verklaring van Duda’s kabinetschef.
Schadelijk voor trias politica
Eerder deze week gaf de Poolse regering ook niet thuis op een verzoek van Timmermans. De Europese Unie (EU) maakt zich grote zorgen over vier nieuwe wetten waarmee regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) wijzigingen in de rechtspraak wil doorvoeren. Daarmee kan de rechts-katholieke regering haar macht vergroten, maar wordt de trias politica (de onafhankelijkheid van de rechterlijke, wetgevende en uitvoerende macht, de basis van de moderne rechtsstaat) geschaad. De PiS vindt de aanpassingen noodzakelijk, omdat het huidige systeem traag, corrupt en inefficiënt zou zijn.
Timmermans meent dat elke wet op zich de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht al bedreigt, en stelt dat de vier wetten samen de rechtspraak onder volledige politieke controle van de regering brengen. Ook de oppositie in Polen noemt het wetsontwerp van PiS een uitholling van de onafhankelijke rechtspraak en een ondermijning van de democratie. Timmermans waarschuwde Warschau woensdag, en riep de regering op de wetten ‘in de wacht te zetten’. Intussen bereidt hij juridische stappen voor.
Geen geld voor ‘dictatuur Polen’
Eurocommissaris voor Justitie Vera Jourova verklaarde woensdag dat zij de Europese geldkraan naar Polen wil dichtdraaien. ‘Het lijkt me sterk dat Duitse of Zweedse belastingbetalers willen bijdragen aan de inrichting van een dictatuur.’
Meer over Polen
EU op ramkoers: ‘Geldkraan dicht’
Het Poolse parlement heeft donderdag overigens ingestemd met een van de wetten, waarmee de rechters van het hooggerechtshof worden vervangen, behalve diegenen die al door de minister van Justitie zijn aangesteld. PiS heeft een nipte meerderheid in het parlement.
Buiten het parlementsgebouw werd tegen de stemming gedemonstreerd. Later op de avond wordt een grote toeloop verwacht bij een protestbijeenkomst voor het presidentieel paleis in Warschau.
De wet moet nog worden goedgekeurd door de Poolse senaat, maar ook in dat college heeft de PiS een meerderheid. Uiteindelijk moet president Duda als laatste zijn handtekening zetten.