De kernwapencrisis met Noord-Korea bereikt deze week een nieuw hoogtepunt. Vandaag liet de regering in Pyongyang weten in staat te zijn een Amerikaanse legerbasis op het eiland Guam te bombarderen. Remco Breuker (45), hoogleraar Koreastudies aan de Universiteit Leiden: ‘Amerikaanse regie ontbreekt in de crisis met Noord-Korea.’
Meneer Breuker, u bent in Seoel. Merkt u dat de spanning op straat toeneemt?
‘Mensen hebben het wel over de oorlogsdreiging, dat was eerder anders. De meeste inwoners van Seoel zijn wel wat gewend en er is zeker geen paniek, maar een groter aantal mensen maakt zich zorgen. Desalniettemin is de houding in het algemeen: keep calm and carry on.’
Remco Breuker is sinds 2011 hoogleraar Koreastudies aan de Universiteit Leiden. Hij publiceerde onder meer over de Koreaanse middeleeuwen.
Is de oorlogsdreiging concreter dan afgelopen half jaar?
‘Ja, dat kunnen we stellen. De Verenigde Staten hebben aangegeven dat Noord-Korea in staat is om intercontinentale raketten (ICBM’s) uit te rusten met kleine kernkoppen. Nu lijkt het erop dat de Verenigde Staten kunnen worden bereikt met die raketten. Daarmee gaat Noord-Korea over een grens. Ook Zuid-Korea komt duidelijk en hard uit de hoek: dit wordt niet getolereerd. Dit betekent niet dat er oorlog komt, maar de kans is groter dan ooit.’
Vanochtend liet het staatspersbureau KNCA weten een raketaanval voor te bereiden op Guam. Is dat realistisch?
‘Sterker nog, vier raketten zelfs. Is dit technisch mogelijk? Voor zover ik heb begrepen: ja. Gaat Noord-Korea dit doen? Nee, want een aanval op Amerikaans grondgebied kan rekenen op vergelding. De ICBM’s met kernkoppen zijn er niet om Amerika aan te vallen. Ze worden gebruikt om Amerika op afstand te houden van het Koreaanse schiereiland.’
Kunt u meer vertellen over de strategie van Noord-Korea?
‘Het ideale scenario voor Noord-Korea is aanhoudende dreiging, waarbij Trump dreigementen uit die hij niet kan waarmaken. Dat tast zijn geloofwaardigheid aan. Dan kan Pyongyang eind augustus of begin september opnieuw een raketlancering doen, en wellicht ook een nieuwe kernwapentest.’
Trump en Rex Tillerson (de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken) lijken van mening te verschillen over de benadering van Noord-Korea. Zit hier een idee achter?
‘Wat Trump echt wil of denkt, durf ik niet te zeggen. Dat hangt er waarschijnlijk vanaf wat hij daarvoor net op Twitter las. Tillerson lijkt de lijn van het State Department te volgen: weinig geduld met dreigementen, maar in principe open voor onderhandelingen. Wat het Amerikaans beleid is, weet ik niet. Elke keer als Trump iets zegt, weerspreekt Tillerson het.’
De Amerikaanse regering zwalkt dus.
‘Een nadeel is dat er geen Amerikaanse ambassadeur in Zuid-Korea zit. Trump heeft namelijk nog geen nieuwe ambassadeur aangesteld in Seoel. Hierdoor is het zeer moeilijk om Amerika op de hoogte te houden. Buitenlandse diplomaten zijn bezorgd over het ontbreken van Amerikaanse collega’s met wie ze kunnen overleggen. Ook ontbreekt een duidelijke Amerikaanse strategie. Zuid-Korea moet zich opwerpen als leider in de kwestie, en lijkt die rol ook te gaan spelen. Dat schept in elk geval duidelijkheid. Wat ook meespeelt, is dat iedereen zich realiseert dat er geen structurele oplossing is voor het conflict. We zijn echt te laat. Die wetenschap verlamt.’