De tijden van verplichte migratiequota zijn voorbij, zei EU-president Donald Tusk donderdag. Maar een dag later stelt het Europees Parlement een plan voor waarbij veel meer immigranten in Oost-Europa terecht zullen komen.
Het herverdelingsplan dat Brussel heeft opgesteld tijdens de migratiecrisis was niet bepaald een succes. Honderdduizenden immigranten zouden vanuit Griekenland en Italië over de Europese Unie (EU) worden verdeeld, maar de meeste lidstaten werkten dat plan bewust tegen. Oost-Europese lidstaten als Hongarije, Tsjechië, Polen en Slowakije (de zogeheten Visegrádgroep) wilden niet worden verplicht om asielzoekers op te nemen en Brussel bleek niet bij machte die landen te verplichten ‘solidair’ te zijn.
Uit september: Hof dwingt Hongarije en Slowakije tot opname migranten
Geen migratiequota meer?
Vandaar dat Donald Tusk, de Poolse voorzitter van de Europese Raad van Regeringsleiders, donderdag zei dat hij ‘geen toekomst’ ziet voor verplichte quota’s. ‘Het is belangrijk om Polen en de overige Visegrádlanden niet te isoleren van de rest van Europa.’
Het Europees Parlement is het daar niet mee eens. Vrijdag presenteerde het Zweedse parlementslid Cecilia Wikström een nieuw systeem om asielzoekers te verwerken. Onderdeel daarvan is een permanent herverdelingsschema, waarbij elk jaar wordt berekend hoeveel asielzoekers elk land moet opnemen (onder meer op basis van het bruto nationaal product).
Een andere grote verandering is dat immigranten in het vervolg zelf moeten kunnen kiezen in welke EU-land ze asiel aanvragen, zolang er maar een ‘echte link’ is met dat land. Voorbeelden die het Europees Parlement noemt, zijn familieleden in dat land, een eerdere baan of een bepaald diploma.
De crux is dat als er geen enkele connectie met een EU-land bestaat, de kans groot is dat de immigranten worden ondergebracht in één van de Oost-Europese lidstaten. Weigeren landen mee te werken, dan kan Brussel het budget voor die lidstaten verkleinen. Wikström: ‘De persoon die vandaag wordt geïsoleerd, is Donald Tusk.’
Provocatie
De omstreden plannen lijken een directe provocatie van de Visegrád-landen. Een meerderheid in het Europees Parlement en een meerderheid van de EU-lidstaten zouden akkoord gaan met de plannen, benadrukt Wikström. Ze laat hierbij onvermeld dat de kans klein is dat de Europese Commissie met een simpele meerderheid zou beslissen over het gevoelige asielthema. De kans is groot dat er unanieme steun wordt gevraagd.
Vooral Hongarije laat veelvuldig van zich horen op het asielthema. Premier Viktor Orbán gaat stelselmatig tekeer tegen ‘de alliantie van bureaucraten, liberale media en financiers’ in Brussel en zijn woordvoerder Zoltán Kovács voorspelt in gesprek met DW dat zijn land zich niet zomaar neerlegt bij nieuwe asielregels. ‘Als we ervoor moeten vechten, dan gaan we dat zeker doen.’