Sinds sociale media in Duitsland worden beboet voor haatdragende berichten van gebruikers, is geen tweet meer veilig. Ook krijgen sociale media hiermee onbedoeld veel invloed op wat wel en wat niet kan op internet. Vier vragen over deze omstreden nieuwe wet, die op 1 januari inging.
Van wie is de wet afkomstig en wat houdt deze in?
De wet komt uit de koker van SPD-minister Heiko Maas van Justitie, en werd vorig jaar door de Duitse Bondsdag aangenomen. Maas wil dat sites als Facebook, Twitter of YouTube zelf erop toezien of er ontoelaatbare uitingen worden geplaatst. Als dit gebeurt, moet er binnen 24 uur worden ingegrepen om het betreffende bericht offline te halen. Gebeurt dat niet, dan riskeert het platform een boete. Die kan oplopen tot 40 miljoen euro. Door dit astronomische bedrag worden sociale media gedwongen om de wet streng te handhaven.
Waarom is de wet omstreden?
Door deze wet staan sociale media op scherp. Ze zoeken actief naar berichten die onwelgevallig kunnen zijn. Hierdoor hoeft het Duitse Openbaar Ministerie niet zelf achter haatzaaiers aan te gaan.
Door dit uit te besteden aan partijen met een commercieel belang, verdwijnt de juridische toetsing. Sociale media met een winstoogmerk kunnen zonder tussenkomst van de rechter beslissen wat er wel en niet op hun platform verschijnt.
Wat zijn hiervan de gevolgen?
Het eerste voorbeeld daarvan was te zien op de dag na de jaarwisseling. Toen vroeg AfD-politica Beatrix von Storch zich op Twitter af waarom de Duitse politie de bevolking in het Arabisch te woord stond. ‘Wat is er in ons land in ’s hemelsnaam aan de hand?’ vraagt Von Storch op Twitter. ‘Denkt u die barbaarse, islamitische, groepsverkrachtende mannenhorde zo tot bedaren te brengen?’ De tweet werd maandag door Twitter zelf verwijderd, omdat hij zou aanzetten tot haat. Ook werd het account van Von Storch op non actief gezet.
Maar Von Storch is niet de enige die door deze wet wordt geraakt. Ook een aantal satirische tweets is verwijderd door Twitter, omdat het sociale medium niet het risico wil lopen om een boete te ontvangen.
Das bekomme ich laufend: Benachrichtigungen von Twitter über Hass-Anzeigen des Maas‘schen Denunziantenheeres gegen mich. Warum sperrt Twitter die nicht einfach, wenn sogar Twitter Fehlalarm feststellen muss? Ratzfatz wären dieser totalitäre Sumpf trockengelegt. #Säuberung pic.twitter.com/Ke6i0RtM9c
— Beatrix von Storch (@Beatrix_vStorch) 31 december 2017
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Hoe gaat de Duitse regering om met kritiek op de wet?
Heiko Maas liet donderdag in de Duitse krant Bild weten dat hij nog steeds achter de wet staat: ‘Vrijheid van meningsuiting staat ook aanstootgevende en hatelijke meningen toe. Maar, vrijheid van meningsuiting is geen vrijbrief voor misdaden. Wie strafbare inhoud op het internet verspreidt, moet daar door justitie op worden aangesproken.’ Daarmee maakt Maas duidelijk dat Twitter geen belediging van anderen kan toestaan.
‘Ook Twitter en Facebook en andere sociale media hebben er geen belang bij dat hun platform wordt gebruikt voor strafbare feiten. Ook sociale media moeten zich aan de wet houden. Wie op de bres staat voor vrije meningsuiting, kan niet lijdzaam toezien hoe het debat wordt ondermijnd door strafbare hetzes en dreigementen,’ aldus Maas. Of zijn wet ook bijdraagt aan verbetering van het maatschappelijk debat, is maar zeer de vraag.