De Tsjechen kiezen vrijdag en zaterdag een nieuwe president. Goede kans dat de politiek incorrecte en polariserende Milos Zeman ‘gewoon’ opnieuw wint.
Zeman (73) weet wel hoe hij de aandacht trekt. Vijf jaar lang is hij president van Tsjechië – en meer dan eens deed hij uitspraken die in veel andere landen ‘niet politiek correct’ zouden zijn. Wat te denken van de mop die hij Vladimir Poetin vertelde over het liquideren van journalisten?
De dames van punkbank Pussy Riot verwelkomde hij eens met vulgaire taal en in 2013 liep hij overduidelijk dronken in de rondte. Islamitische immigratie noemde hij ‘een geplande invasie’ en als enige EU-staatshoofd steunde hij de kandidatuur van Donald Trump.
Lachen
Onlangs liet hij zich fotograferen met een machinegeweer in zijn hand waarop de tekst ‘bedoeld voor journalisten’ stond geschreven. Allemaal voor de lol, natuurlijk.
De meeste Tsjechen kunnen wel om Zeman lachen. Hij is recht voor zijn raap – dit is iemand die niets heeft met de intellectuele elite, zo lijkt Zeman het volk steeds te willen vertellen. Een andere groep Tsjechen schaamt zich juist voor het gedrag van hun president.
Maar in de peilingen heeft Zeman een duidelijke voorsprong op zijn tegenstanders, ook al lijkt de kans klein dat hij meer dan 50 procent van de stemmen behaalt. Mocht hem dat niet lukken, dan volgt eind januari een tweede ronde met twee kandidaten.
Meer macht
In principe is de rol van president vooral ceremonieel, maar Zeman wist de afgelopen vijf jaar zijn macht geleidelijk uit te breiden door naar eigen zeggen ‘het presidentschap creatief te interpreteren’. Zijn belangrijkste taak is het begeleiden van kabinetsformaties, en de Tsjechen zitten daar middenin. Mocht Zeman opnieuw worden verkozen, speelt hij dus een rol in de kleur van de toekomstige regering.
In Brussel wordt daarom met enige vrees naar de verkiezingen gekeken. Zeman is uitgeproken pro-Russisch – hij wil af van de sancties tegen Rusland – en steunt rechtse anti-EU-politici als Andrej Babis. Terwijl de Tsjechische economie er goed voorstaat, zijn veel inwoners ontevreden en zoeken ze naar een boeman. Zeman vond die door te wijzen naar de manier waarop Brussel omgaat met vluchtelingen.
Mocht hij worden verkozen, dan kan zijn gezondheid wel een kwestie worden. Zeman kampt met zenuwschade en kan niet lopen zonder wandelstok.