Het gat dat in de begroting ontstaat door het vertrek van Groot-Brittannië uit de Europese Unie moet volgens de voorzitter van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker worden gedekt door besparingen in de landbouw en minder subsidies aan rijke landen. Hieronder valt ook Nederland, dat structureel meer betaalt dan het ontvangt.
Op een persconferentie in Brussel waarschuwde Juncker woensdag dat de bezuinigingen onvermijdelijk zijn als de EU nieuwe prioriteiten wil kunnen financieren.
Met zijn uitspraken loopt Juncker vooruit op de informele EU-top eind volgende week, waar EU-leiders praten over de meerjarenbegroting na 2020 en de Europese verkiezingen in 2019. Juncker wil dat voor die verkiezingen wordt besloten over de begroting, het zogenoemde meerjarig financieel kader (MFK). Hierin worden steeds de plannen voor een periode van zeven jaar vastgelegd.
Weten waar het geld van de EU naartoe gaat? Lees deze column van Jelte Wiersma:
Kleinere EU en toch gaan we meer betalen
Zonder Britten gat van 12 miljard per jaar
Zonder Groot-Brittannië, dat beloofd heeft nog te betalen tot en met 2020, is er een gat van zeker 12 miljard euro per jaar. In januari zei Juncker al dat de begroting omhoog moet. ‘Europa is meer waard dan een kopje koffie (per persoon) per dag,’ zei hij toen. Ook wees hij op ‘onvoorziene uitdagingen’, zoals de stromen asielzoekers, terreurdreigingen en natuurrampen.
Een aantal lidstaten wil juist dat er na het vertrek van de Britten in de begroting wordt gesnoeid.
Alleen nog projecten die ‘meerwaarde’ hebben financieren
Ook EU-commissaris Günther Oettinger (Begroting) wees woensdag op nieuwe uitdagingen zoals de strijd tegen terrorisme en de bewaking van de buitengrenzen die moeten worden gefinancierd. Hij wil alleen nog projecten subsidiëren die ‘meerwaarde’ hebben. In mei presenteert hij concrete voorstellen voor het MFK waarin deze ‘meerwaarde’ wordt uitgelegd. Dan neemt de commissie ook stelling of subsidies moeten worden gekoppeld aan het eerbiedigen van de rechtsstaat. In landen als Polen en Hongarije staat de rechtsstaat de laatste paar jaar onder druk. Leiders van beide landen hebben maatregelen doorgevoerd waarbij de vrijheid van rechters, oppositieleden en de vrije pers ernstig zijn aangetast.
In zijn toespraak gaf Oettinger Nederland en andere landen die substantieel meer aan de EU betalen dan ontvangen zijdelings nog een sneer. Want de vraag over wat nettobetalers voor hun geld terugkrijgen noemde Oettinger maar ‘een leeg debat’. Omdat Nederland bij de nettobetalers hoort, ontvangt het jaarlijks korting op haar EU-bijdrage van 1 miljard euro. Die dreigt na 2020 te verdwijnen.
Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt zelfs dat Nederland tussen 2000 en 2015 naar verhouding gemiddeld de grootste nettobetaler was van alle EU-lidstaten. In 2015 betaalde elke Nederlander netto iets minder dan 150 euro aan de EU.