Ondanks oplopende ruzies tussen verschillende landen over de vermeende gifgasaanval in de Syrische plaats Douma afgelopen weekeinde, is het nog altijd niet duidelijk of het regime van de Syrische president Bashar al-Assad daadwerkelijk chemische wapens heeft ingezet. Medewerkers van de Verenigde Naties (VN) laten dinsdagmiddag weten niet te kunnen bevestigen dat er sprake is geweest van een chemische aanval.
Een woordvoerder van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zei wel dat er in de afgelopen dagen een aantal mensen met ademhalingsproblemen is behandeld. Maar of de klachten iets te maken hadden met gifgas, kon de WHO niet ter plaatse vaststellen.
Ook hulpverleners van de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR en het noodhulpbureau UNOCHA hebben geen informatie over de eventuele inzet van chemische wapens. VN-medewerkers zouden slechts beperkte toegang hebben tot het omsingelde Douma, een voorstad van Damascus. Daar heersen extremistische islamitische militanten en werken Syrische hulpverleners die fel tegen het regime van Assad zijn. Volgens hen hebben Syrische troepen dan ook gifgas ingezet tijdens een aanval afgelopen weekeinde.
OPCW stuurt onderzoeksteam naar Douma
Douma staat op het punt in handen te vallen van Assad, mede omdat de voornaamste militie Jaysh al-Islam (het Leger van de Islam, red.) afgelopen weekeinde instemde met hun door Rusland geregelde aftocht naar het noorden van Syrië. Russische media wijzen erop dat anti-Assad groepen vaker berichten over chemische aanvallen heeft verspreid in de Syrische burgeroorlog, in een poging westerse militaire acties tegen Assad uit te lokken.
De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) heeft dinsdag verklaard een team naar Douma te sturen om te onderzoeken of er gebruik is gemaakt van chemische wapens. Syrië en Rusland hebben om dat onderzoek gevraagd.
Merkel weet het zeker: Assad gebruikte gifgas
Ondertussen lijkt de Duitse bondskanselier Angela Merkel – ondanks het gebrek aan bewijs – vrijwel zeker te weten dat het regime van Assad chemische wapens heeft ingezet. ‘Ik geloof dat het bewijs dat daar chemische wapens zijn gebruikt, heel, heel duidelijk is,’ zei Merkel dinsdag tijdens een persconferentie met de Oekraïense president Petro Porosjenko in Berlijn. Ze pleit voor een crisisberaad van de VN-veiligheidsraad over de kwestie, en roept landen tevens op tot een onmiddellijke veroordeling: ‘We moeten klare taal spreken.’
Andere westerse landen volgen haar lijn. Sinds de vermeende aanval neemt de kans op militair ingrijpen in Syrië toe. Rusland verzet zich fel tegen luchtaanvallen, en is ook mede-initiator van het OPCW-onderzoek naar het vermeende gebruik van chemische wapens.
Eerder op de dag verscheen het bericht dat de Amerikaanse president Donald Trump de Britten heeft gevraagd of ze een luchtaanval, mogelijk met Tomahawk-raketten, militair willen steunen. Vorig jaar voerden de Amerikanen een dergelijke aanval uit, op een Syrische luchtmachtbasis. Overigens heeft Trump een top deze week in Zuid-Amerika afgezegd om zich te kunnen focussen op de crisis in Syrië. Trump zou vrijdag in Peru aankomen om de top bij te wonen en daarna Colombia bezoeken.
Ook de Franse president Emmanuel Macron is van plan om een vergeldingsactie te organiseren tegen Damascus. Macron heeft zondag al contact gehad met Trump, en de twee leiders hebben besloten samen op te treden tegen het regime van Assad. Zowel Frankrijk als de Verenigde Staten verklaren, net als Merkel, dat er sprake is van een aanval met gifgas.
Rusland dreigt met repercussies
Rusland reageert woedend op de mogelijkheid van een militair ingrijpen. Als de Verenigde Staten een aanval op Syrië doen, zullen daar ernstige repercussies tegenover staan, verklaarde het Kremlin dinsdag. Vasily Nebenzya, de Russische VN-ambassadeur, spreekt van ‘roekeloze experimenten’ in het Midden-Oosten. ‘Het gebrek aan strategisch besef is verbijsterend.’
‘Alles waarmee de Verenigde Staten zich bemoeien, verandert in chaos,’ zei Nebenzya. De Russen noemen de gasaanval op D0uma een voorbeeld van nepnieuws. ‘Niemand heeft jullie uitgerust met de macht om als de politieman van de wereld te opereren,’ zegt Nebenzya, ‘of te handelen als aanklager, rechter of beul.’