De zes aspirant-leden van de Europese Unie uit de Westelijke Balkan zijn nog niet klaar voor lidmaatschap, maar moeten wel zicht houden op toetreding, vinden EU-regeringsleiders in het Bulgaarse Sofia. Daar werd een slotverklaring ondertekend over de toetreding van zes Balkanlanden tot de EU.
Het gaat om de kandidaat-lidstaten Servië, Montenegro, Bosnië, Kosovo, Macedonië en Albanië.
EU-uitbreiding om oostelijke invloed te voorkomen
Om ervoor te zorgen dat de landen wel ‘zicht houden op toetreding’, wil de EU in de eigen woorden ‘een web van verbindingen en kansen’ creëren om de landen dichterbij te brengen. Dat moet onder meer gebeuren op het vlak van transport, energie, migratie, veiligheid, klimaat en op ‘digitaal, economisch en menselijk gebied’. De leiders van de zes Balkanlanden zeggen zich ook te kunnen vinden in de tekst.
Speelbal Balkan gebaat bij uitbreiding EU, schreef Brussel-correspondent Jelte Wiersma eerder
Met de beoogde uitbreiding, wil de EU voorkomen dat de zes Balkanlanden ten prooi vallen aan de invloedssfeer van Rusland, Turkije of China. Volgens de slotverklaring van de top in Sofia moet er vooral op het gebied van corruptie- en misdaadbestrijding nog veel gebeuren. Ook moeten de onderlinge conflicten tussen de landen ‘definitief’ worden opgelost.
Brussel is wel voor spoedige toetreding
Woensdag bleek dat de Tweede Kamer niet warmloopt voor de toetreding van de westelijke Balkanlanden tot de EU. Premier Mark Rutte beloofde dat hij er tijdens de EU-top op zou hameren dat de landen voorlopig niet mogen toetreden, zoals de Europese Commissie dat het liefste wel had gezien.
Rutte verklaart donderdag na afloop van de top dat de ‘samenwerking tussen de EU en de Westelijke Balkanlanden’ belangrijk is voor de EU en Nederland. ‘Stabiliteit in en ontwikkeling van de buurlanden van de Europese Unie helpen om irreguliere migratie te beperken, maar ook om grensoverschrijdende criminaliteit en etnische spanningen in de regio tegen te gaan’, aldus hij na afloop van de top.
Tweede Kamer kritisch op premature toetreding
Eerder suggereerde voorzitter Jean-Claude Juncker van de Europese Commissie dat hij een toetreding van Albanië, Bosnië-Herzegovina, Kosovo, Macedonië, Montenegro en Servië in 2025 wel ziet zitten.
Een bezorgde Tweede Kamer voelde Rutte daar woensdag over aan de tand; 2025 is veel te vroeg, vonden de meeste partijen, die niets zien in een eventuele streefdatum voor EU-toetreding van de westelijke Balkanlanden. De PVV vindt zelfs dat de zes landen nooit in aanmerking moeten komen voor EU-lidmaatschap.
Oppositiepartijen als GroenLinks en de PvdA zien op termijn wel mogelijkheden, al schreven Tweede Kamerlid Lodewijk Asscher en europarlementariër Kati Piri van de PvdA maandag een opiniestuk in de Volkskrant, waarin ze stellen dat de Balkanlanden voorlopig nog niet klaar zijn voor toetreding. Het tweetal noemt onder meer ‘autoritair optreden van regeringsleiders’, ‘etnische spanningen’ en ‘opkomend nationalisme’ in de landen.
Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt van regeringspartij CDA ziet voorlopig ook niets in EU-lidmaatschap voor de zes landen, dat hij ‘volstrekt hypothetisch’ noemt. Rutte probeerde de Kamerleden woensdag gerust te stellen.
Voor het kabinet staat de deur in elk geval allerminst ‘op een kier’, benadrukte Rutte Hij weet zich gesteund door Frankrijk, dat minstens zo sceptisch zou zijn. Opvallend is verder dat de Spaanse premier Mariano Rajoy de Balkan-top boycotte, omdat zijn land Kosovo niet erkent.