Impasse in Middellandse Zee: Italië en Malta laten asielschip niet toe

Nadat de nieuwe Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken Matteo Salvini een strenge immigratiekoers had aangekondigd, voegt hij nu ook daad bij het woord. Italië sluit zijn havens voor het schip Aquarius van twee non-gouvernementele organisaties (ngo’s) met honderden migranten. Malta moet die maar binnenlaten, vindt Salvini.

Het gaat om 629 migranten aan boord van het schip Aquarius van de ngo’s SOS Méditerranée en Artsen zonder Grenzen, dat sinds februari 2016 migranten en vluchtelingen oppikt die vanuit Libië Italië proberen te bereiken. Dat meldt persbureau AFP. Het schip bereikte zondag de kust van Malta, enkele honderden kilometers ten zuiden van het Italiaanse eiland Sicilië, maar Malta stuurde het weg.

Nieuwe regering Italië wil dat Malta zich over schip ontfermt

Daarop voer het schip door richting Italië, maar dat land liet weten het schip niet te zullen toelaten. Voorheen konden migranten vanuit Libië meestal wel voet op Italiaanse bodem zetten, maar na het aantreden van de nieuwe regering met Lega en de Vijfsterrenbeweging zijn de Italianen een andere weg ingeslagen. Volgens minister Salvini is Malta de meest veilige haven, en moet het schip daar aanmeren.

Zondag liet Salvini al in duidelijke bewoordingen weten dat zijn land niet langer moet opdraaien voor de stroom asielzoekers vanuit Noord-Afrika. ‘Malta laat niemand binnen, Frankrijk stuurt mensen terug aan de grens, Spanje beschermt zijn grenzen met wapens. Vanaf vandaag zal Italië ook beginnen “nee” te zeggen tegen mensenhandel, “nee” tegen de business van illegale immigratie,’ schreef hij op Twitter.

Maltese premier laat schip niet toe: ‘Wij houden ons aan verplichtingen’

Maar Malta is het daar niet mee eens: volgens de regering van het eiland schendt Italië internationale maritieme wetgeving. Premier Joseph Muscat heeft telefonisch aan de Italiaanse premier Giuseppe Conte laten weten dat hij niet voornemens is het schip te laten aanmeren: ‘Premier Muscat herhaalde dat Malta zich houdt aan zijn internationale verplichtingen. En dus zal Malta het schip in kwestie niet in zijn havens toelaten.’ Daarmee is het onduidelijk wat er nu met de migranten gaat gebeuren. Onder meer de vluchtelingenorganisatie UNHCR van de Verenigde Naties roept Italië en Malta op ‘snelle oplossingen te vinden’, terwijl ngo’s als Human Rights Watch de sluiting van de Italiaanse havens bekritiseren.

Volgens een verslaggeefster van Euronews, die aan boord van de Aquarius is, beginnen de migranten – onder wie 123 minderjarigen zonder ouders, elf kinderen en zeven zwangere vrouwen zouden zijn – zich af te vragen waarom het schip is gestopt. Er is nog genoeg water en voedsel aan boord, maar de situatie is ‘delicaat’, aldus de verslaggeefster.

Salvini: Sicilië niet langer ‘vluchtelingenkamp van Europa’

Het lijkt er niet op dat Salvini en zijn collega’s daaraan veel boodschap hebben. Vorige weekeinde verklaarde de minister nog dat Italië, en vooral het eiland Sicilië, niet langer het ‘vluchtelingenkamp van Europa’ moet zijn. Ook wil hij, vergelijkbaar met de Hongaarse premier Viktor Orbán, asielactivisten juridisch vervolgen. Salvini beschuldigt ngo’s die migranten van zee redden van banden met mensensmokkelaars. Hij wil met Orbán samenwerken om de immigratieregels in de Europese Unie te hervormen, zei hij vorige week.

De Italiaanse regering denkt dat de ruim zeshonderd migranten expres in zulke grote aantallen zijn gestuurd: zo wil Libië Italië dwingen om te onderhandelen, vermoedt Rome. Een jaar geleden sloot Italië nog een deal met Libië om de grote migrantenstroom – sinds 2013 kwamen er zo’n 700.000 asielzoekers aan – in te dammen.

Dat lukte deels, maar Lega en de Vijfsterrenbeweging kwamen onlangs met een Regeerakkoord met tal van harde maatregelen om de immigratie naar Italië een halt toe te roepen. Zo moet de Dublin-verordening, die bepaalt dat asielzoekers asiel moeten aanvragen in het eerste veilige land waar ze terechtkomen, worden opgeschort.

Italië wil zo snel mogelijk af van half miljoen illegale asielzoekers

In plaats daarvan moeten vluchtelingen volgens Rome naar rato over EU-landen worden verdeeld. Ook willen Lega en de Vijfsterrenbeweging afgewezen asielzoekers onmiddellijk van Italiaans grondgebied verwijderen, en moeten private asielzoekerscentra plaatsmaken voor overheidscentra. Tijdens een partijbijeenkomst vorige week zaterdag zei Salvini dat de ‘mooie tijden’ voor illegale immigranten voorbij zijn: ‘Pak je koffers,’ was zijn boodschap aan de circa 500.000 uitgeprocedeerde asielzoekers. Voor Lega en de Vijfsterrenbeweging heeft hun uitzetting prioriteit.

Lees ook deze analyse van Jelte Wiersma: Brussel beeft voor nieuwe Italiaanse regering