De koers van de Turkse lira is donderdag hard op weg naar een nieuw dieptepunt. Persbureau Reuters meldt dat de vicepresident van de Turkse centrale bank Erkan Kilimci op het punt staat af te treden.
Kredietbeoordelaar Fitch waarschuwt voor de gevolgen van de in waarde dalende nationale munt voor de toch al zwakke Turkse bankensector. De lira kreeg deze maand harde klappen door sancties van de Verenigde Staten. Amerika legde die sancties op omdat Turkije de Amerikaanse predikant Andrew Brunson (50) niet uit gevangenschap wil vrijlaten. Brunson wordt verdacht van betrokkenheid bij de mislukte staatsgreep in Turkije, zomer 2016.
Sinds het begin van de week is de lira 10 procent in waarde gedaald. Donderdagmiddag stond de lira ten opzichte van de euro 4 procent lager genoteerd dan 24 uur daarvoor.
Financiële markten wachten op concrete maatregelen van de Turkse overheid om de daling van de munt tegen te houden, maar vooralsnog blijven deze uit. Intussen stapelen de rapporten over de gevolgen zich op en lijkt de Turkse economie af te koelen. Zo meldde Het Financieele Dagblad twee weken geleden dat de economische groeiverwachting voor Turkije inmiddels is bijgesteld.
De regeringsstijl van de Amerikaanse president: De methode Trump, dreigen, draaien, succes
Erdogan pleegde machtsgreep
Naast het conflict met de Verenigde Staten heersen op de financiële markten ook zorgen over de invloed die de Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft op het beleid van de Turkse centrale bank. Die is van oudsher politiek onafhankelijk, maar Erdogan trok een aantal weken geleden de macht naar zich toe door per decreet de president en vicepresident van de centrale bank te benoemen, een instituut waarmee hij eerder dikwijls overhoop lag.
De tijd dringt voor Erdogan, want Turkije dreigt technisch failliet te gaan. Dat gebeurt op het moment dat het land zijn schulden niet meer kan betalen.
Erdogan kan de crisis te lijf gaan door de rente op leningen te verhogen, maar dat wil hij juist voorkomen omdat die boodschap in Turkije politiek onverkoopbaar is. Een tweede mogelijkheid is het invoeren van kapitaalrestricties. Dat is een paardenmiddel: Turken kunnen dan niet zomaar bij hun geld. Het voorkomt wel zij hun geld massaal inwisselen voor dollars of euro’s, waardoor de lira verder in waarde daalt.
Lees ook uit Elsevier Weekblad: Zo werkt de lange arm van Erdogan
Faillissement dreigt voor Turken
Strikt genomen kan een land niet failliet gaan, maar door een schuldencrisis zoals in Turkije kan het wel in grote problemen komen. Er is dan geen geld om ambtenaren te betalen, of bijvoorbeeld infrastructuur te financieren. Ook scholen en ziekenhuizen moeten dan sluiten. Daarnaast wordt het een groot probleem voor Turkije om geld te lenen, want geldschieters durven dat niet meer aan.
Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) kan in zo’n geval te hulp schieten. Geldschieters krijgen dan garanties en schulden worden (deels) gesaneerd. President Erdogan moet in ruil daarvoor flinke belastingen doorvoeren en de rente alsnog verhogen.
NU.nl meldt dat komende maandag een nieuwe verkoopgolf van de lira kan ontstaan. De laatste cijfers over de inflatie in Turkije worden dan bekend.
De Turkse crisis is vooral schuld van Erdogan, schreef Michiel Dijkstra eerder