De twee gezichten van Bin Salman

Vrouwen mogen autorijden, de radicale islam wordt aangepakt. Kroonprins Mohamed bin Salman (33) leek een zegen voor de extreem rijke oliestaat – en de rest van de wereld. Toont de vermoedelijke moord op journalist Khashoggi dat hij in werkelijkheid extreem wreed is?

In het koninklijk paleis in Mekka maakt de hitte van overdag plaats voor de koelte van de nacht. Het is 20 juni 2017 in de islamitische bedevaartplaats in Saudi-Arabië. Nog een laatste keer neemt Mohamed bin Salman (dan 31), de jonge ambitieuze zoon van koning Salman, de plannen door. Zijn neef, kroonprins Mohamed bin Nayef, moet vanavond naar de zijlijn worden gemanoeuvreerd. Daarna zal Bin Salman zichzelf presenteren als de nieuwe troonopvolger.

‘Maandenlang was het voorbereid,’ zei de Saudische journalist Jamal Khashoggi, toen Elsevier Weekblad hem sprak, een paar weken voordat hij zélf van het toneel verdween (zie ‘Kritische Khashoggi vreesde al langer dat hem iets zou overkomen’ op pagina 18). Khashoggi was in het verleden hoofdredacteur van de Saudische krant Al Watan, vluchtte vorig jaar uit Saudi-Arabië en vestigde zich in de Verenigde Staten, waar hij columnist werd bij de Amerikaanse krant The Washington Post. Als voormalig adviseur van de Saudische ambassadeur in de Verenigde Staten had hij uitstekende contacten in Saudi-Arabië. ‘Vrijwel niemand durft Bin Salman tegen te spreken,’ zei Khashoggi tegen Elsevier Weekblad. ‘Iedereen is bang voor hem.’

Steun van zijn vader, rest van de familie minder enthousiast

Bin Salman

Geboren op 31 augustus 1985 in Jeddah, als eerste kind van huidige koning Salman bin Abdulaziz en diens derde vrouw

2009 Benoemd tot speciaal adviseur van zijn vader

2015 Salman bin Abdulaziz is de nieuwe koning, zijn zoon minister van Defensie

21 juni 2017 Mohamed bin Salman officieel nieuwe kroonprins

4 november 2017 Meer dan veertig prinsen en ministers opgepakt wegens corruptie

2 april 2018 Erkent in interview bestaansrecht van Israël, vergelijkt de ayatollahs in Iran met Adolf Hitler

Bin Salman heeft bij zijn paleisrevolutie de volledige steun van zijn vader, koning Salman – ‘bin’ betekent ‘zoon van’. De rest van de koninklijke familie, die de afzetting in 2017 officieel moet steunen, is minder enthousiast. Bin Salman twijfelt er niet aan dat zijn plan zal slagen. Khashoggi: ‘Zelfs het Witte Huis was in het diepste geheim ingelicht.’ Als Bin Nayef tegenstribbelt, kan hij altijd nog dreigen om diens drugsprobleem openbaar te maken. Naar verluidt is hij verslaafd aan zware pijnstillers.

Het is al bijna middernacht als Bin Nayef in het paleis arriveert. Hij merkt meteen dat er iets mis is. Zijn mobiele telefoons worden hem afgenomen, waarna medewerkers van de Koning, ook aanwezig in het paleis, hem naar een kamer op de eerste verdieping brengen. Khashoggi: ‘Aanvankelijk weigerde Bin Nayef plaats te maken. Pas tegen de ochtend ging hij overstag.’

Enkele uren later vertoont tv-zender Al Arabiya een filmpje waarin de nieuwe kroonprins de hand kust van zijn afgezette neef. Een nieuw tijdperk is aangebroken voor het oliekoninkrijk.