Het is over met het INF-verdrag nu Rusland en de Verenigde Staten officieel hun lidmaatschap hebben opgezegd. Hangt een nieuwe koude oorlog in de lucht? Hoeveel kernwapens hebben alle landen eigenlijk?
Het INF-verdrag – of het Intermediate-Range Nuclear Forces (INF)-verdrag werd in 1987 getekend door de toenmalige Amerikaanse president Ronald Reagan en Sovjetleider Mikhail Gorbatsjov. Een jaar later werd het van kracht en luidde het het einde in van de Koude Oorlog.
In het verdrag staat dat middellange-afstandsraketten – met een bereik van 500 tot 5.500 kilometer – moeten worden vernietigd. Dit moest voor 1 juni 1991. Het leidde tot de vernietiging van 2.692 wapens, 846 van de Verenigde Staten en 1.846 van de Sovjet-Unie. Beide landen kwamen in hetzelfde verdrag overeen dat ze elkaars militaire installaties mochten inspecteren.
Russen ontwikkelden nieuwe raket
Amerika is ervan overtuigd dat de Russen – ondanks het verdrag – een nieuwe middellange-afstandsraket hebben ontwikkeld met de naam Novator 9M729. Binnen NAVO-kringen staat de raket bekend als de SSC-8. Hij stelt Rusland in staat om zeer snel een kernaanval uit te voeren als het daartoe besluit.
Maar volgens de Amerikaanse president Donald Trump schendt Rusland het INF al jaren. Trump gaf al eerder aan dat hij Rusland niet zomaar zijn gang wil laten gaan en wapens wil laten produceren ‘terwijl wij dat niet mogen’. Toenmalig president Barack Obama erkende in 2014 al dat Rusland zich niet aan het verdrag hield. Hij trok zich niet terug, naar verluidt onder druk van Europese leiders die vreesden voor een wapenwedloop.
Het New START-verdrag
Het New Strategic Arms Reduction Treaty (START) is een verdrag dat tot doel heeft het aantal kernwapens van de Verenigde Staten en Rusland te verminderen. Het werd op 8 april 2010 door toenmalig Amerikaanse president Barack Obama en Dmitri Medvedev ondertekend in Praag en trad een jaar later in werking. Erin staat dat beide landen evenveel kernwapens hebben en dat dit aantal tien jaar op hetzelfde peil blijft.
China buiten beeld
Naast de Russische tegendraadsheid is het Trump een doorn in het oog dat China niet is gebonden aan het INF. Dat land heeft inmiddels op grote schaal wapens gemaakt.
In december gaf Trump Rusland zestig dagen om alsnog te voldoen aan de afspraken in het verdrag, anders zouden de Verenigde Staten zich ook niet langer aan het INF houden. Dat gebeurde vrijdag. Rusland heeft nu opnieuw zes maanden om aan het verdrag te voldoen. Gebeurt dat niet, dan komt het verdrag aan het einde van dat half jaar ten einde. Het lijkt er niet op dat dat gebeurt, want een dag na de Verenigde Staten trok ook Rusland zich terug uit het INF.
Secretaris-generaal van de NAVO Jens Stoltenberg liet vrijdag weten dat hij achter de stap van Washington staat.
Russia is in material breach of the #INFTreaty & must use next 6 months to return to full & verifiable compliance or bear sole responsibility for its demise. #NATO fully supports the US suspension & notification of withdrawal from the Treaty: https://t.co/VOhUB0HoAd pic.twitter.com/28Rwicqr8o
— Jens Stoltenberg (@jensstoltenberg) February 1, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Het terugtrekken van de landen uit het verdrag heeft mogelijk ook negatieve gevolgen voor een andere ontwapeningsovereenkomst tussen de twee landen: het New START-verdrag uit 2010. Dat loopt af in 2021. Trump vindt New START maar niks. ‘Nog zo’n slechte afspraak die het land heeft gemaakt. We gaan ervoor zorgen dat we goede verdragen sluiten,’ zei hij in februari 2017 over dat verdrag.
Overzicht van het aantal kernwapens per land:
Premier Mark Rutte (VVD) reageerde vrijdag positief op het besluit van Trump om uit het INF te stappen. Een ‘volstrekt gerechtvaardigde stap’, zei Rutte tijdens zijn wekelijkse persconferentie. ‘Rusland heeft na het ultimatum op geen enkele manier geloofwaardig laten zien dat zij terug willen keren naar het INF-verdrag of tenminste serieus de dialoog met de Amerikanen willen aangaan.’ Het Nederlandse kabinet heeft zich steeds sterk gemaakt voor het behoud van het INF-verdrag.
‘De VVD vreest nu nog geen koude oorlog, maar zegt dat we samen hard moeten werken om kernwapenwedloop en gevaarlijk blufpoker van Poetin, Trump en anderen te voorkomen,’ twitterde VVD-Kamerlid Sven Koopmans vrijdag.
SP-Kamerlid Sadet Karabulut was minder over het besluit van Trump te spreken. ‘Opzeggen van het verdrag betekent potentieel dat er weer nieuwe kernwapens komen. Dat betekent voor ons meer onveiligheid, dus wij dragen de lasten.’
Volgens D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma is het aan ‘Europa om de komende 6 maanden alles op alles te zetten om deze afspraken overeind te houden en te verbeteren’.