VVD-minister Stef Blok liet zich vorig jaar inpalmen door een Venezolaanse vicepresident die in Washington geldt als drugsbaron. Eerder mislukte een Amerikaans-Nederlandse poging om een narcocrimineel op Aruba in de val te lokken. De grens met de Koninkrijkseilanden is nu weer gesloten en de conclusie moet luiden dat de bewindsman van Buitenlandse Zaken zich liet gebruiken.
Tien maanden geleden sloot VVD-minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken een ‘historisch vriendschapsakkoord’ met de regering van Venezuela. Hij deed dat om de handelsroute tussen het Zuid-Amerikaanse land en de Koninkrijkseilanden Aruba, Bonaire en Curaçao open te houden.
Blok vond dat zo belangrijk dat hij zich liet inpalmen door vicepresident Tareck El Aissami, die door de Verenigde Staten wordt beschouwd als een van de grootste drugscriminelen van Zuid-Amerika.
In Washington staat El Aissami – wiens voorouders uit Syrië naar Venezuela emigreerden – op de zwarte lijst volgens de Foreign Narcotics Kingpin Designation Act, en volgens het ministerie van Financiën is honderden miljoenen dollars aan banktegoeden bevroren.
Blok liet later weten dat hij tijdens zijn bezoek op zaterdag 7 april 2018 liever met zijn ambtgenoot van Buitenlandse Zaken had willen spreken en dat hij nogal verrast was dat hij door de vicepresident werd ontvangen. Maar diplomatiek gezien was er geen vuiltje aan de lucht: El Aissami stond weliswaar op de Amerikaanse lijst, maar niet op de Europese lijst van drugsbaronnen.
Noodlijdende bevolking
Zo schippert Blok tussen Europese formaliteiten en Amerikaanse machtspolitiek. Onlangs heeft hij – samen met andere Europese landen – het regime-Maduro laten vallen en erkent hij oppositieleider Juan Guaidó als legitiem gezaghebber. Blok werkt ook samen met de Verenigde Staten om vanuit Curaçao hulpgoederen naar de noodlijdende bevolking van Venezuela te brengen.
Lees ook: Woedende Maduro wil niet zwichten en krijgt Russische hulp
Het regime-Maduro is daar woedend over, want volgens president Nicolás Maduro is er in zijn land geen honger, is humanitaire hulp een dekmantel voor een Amerikaanse militaire interventie en is het dus logisch dat de grens met de Koninkrijkseilanden dichtgaat. Geen vliegverbindingen en scheepvaart meer. Daarmee is Blok terug bij af. Het vriendschapsakkoord heeft weinig opgeleverd en heeft hem in Washington niet populair gemaakt.
Blok heeft zich laten gebruiken door de verkeerde Venezolanen. Hij accepteerde ook de benoeming van generaal Carlos Mata Figueroa tot Venezolaans consul op Aruba. Figueroa is voormalig hoofd van de militaire inlichtingendienst en ex-minister van Defensie. In de Verenigde Staten staat ook hij op de zwarte lijst van drugscriminelen. Mensenrechtenorganisaties beschouwen hem als het brein achter martelingen.
Het Venezolaanse regime was er veel aan gelegen Figueroa als consul op Aruba te stationeren. In Oranjestad zijn nogal wat internationale banken gevestigd en volgens inlichtingenbronnen kon Figueroa zijn diplomatieke status gebruiken om ongestoord drugsgeld wit te wassen. Blok hield de benoeming aanvankelijk tegen, maar ging overstag nadat vicepresident El Aissami hem had ontvangen.
Corrupte machthebbers
Bronnen bij de Amerikaanse drugsbestrijdingsdienst DEA lieten doorschemeren dit onbegrijpelijk te vinden. De Koninklijke Marine opereert samen met de Amerikanen in het Caribisch gebied om drugstransporten te onderscheppen. Daar is Washington zeer tevreden over. Maar het frustreert de veel effectievere financiële aanpak van de drugskartels en van corrupte machthebbers als dit soort diplomatieke benoemingen wordt geaccepteerd.
In juli 2014 was er ook al een ernstig incident tussen de Verenigde Staten en Nederland. Venezuela had generaal Hugo Carvajal Barrios aangewezen als consul op Aruba. Op verzoek van de Amerikanen werd hij meteen bij aankomst in Oranjestad gearresteerd om te worden uitgeleverd aan de Verenigde Staten. Hij zou in Miami of New York terecht moeten staan voor drugsdelicten.
Tot woede van Washington liet Nederland Carvajal Barrios na een paar dagen weer naar Venezuela vertrekken. Volgens een betrouwbare bron bij militaire inlichtingendienst MIVD ging het hier om een mislukte operatie. Den Haag en Washington hadden een val opgezet om Carvajal te overmeesteren. Zodra hij per vliegtuig uit Caracas zou arriveren en voet op Arubaanse bodem zou zetten, zou hij worden vastgehouden door militairen. Zij zouden met hem de landingsbaan oversteken en hem in een speciaal vliegtuig naar Miami zetten.
Timmermans liet Carvajal lopen
Probleem was echter dat het Amerikaanse vliegtuig niet op tijd verscheen. Carvajal werd in een cel gezet. De Venezolanen reageerden woedend. Voor de kust van Aruba verschenen twee Venezolaanse oorlogsschepen. De toenmalige Arubaanse premier Mike Eman dook onder op de basis Savaneta van de Koninklijke Marine. De spanning liep op, het Amerikaanse vliegtuig waarmee Carvajal moest worden uitgezet, liet nog altijd op zich wachten. Uiteindelijk besloot toenmalig PvdA-minister Frans Timmermans van Buitenlandse Zaken dat Carvajal ongemoeid naar Venezuela kon terugkeren. De zaak kreeg weinig aandacht, omdat Nederland destijds midden in de nasleep van de MH-17 ramp in Oost-Oekraïne zat.
Lees ook: Nederland erkent Guaidó, Trump overweegt interventie
De Amerikaanse president Donald Trump zinspeelde al enkele keren op een militaire interventie. De humanitaire nood in Venezuela is hoog, maar daarnaast spelen ook oliebelangen en drugsbestrijding. De Europese Unie verzekerde gisteren dat een militaire interventie géén optie is. Ook Nederland heeft met de Verenigde Staten vastgelegd dat een hulp-operatie vanuit Curaçao zuiver humanitair moet blijven.
Of deze overeenkomst standhoudt in de voortdurend verslechterende situatie in Venezuela is onzeker. Het tien maanden oude ‘vriendschapsakkoord’ tussen Blok en El Aissami was dat in elk geval niet.