Trump kraait victorie, maar Democraten geven strijd niet op

Na twee jaar wachten en speculeren is het onderzoek van speciaal aanklager Robert Mueller over Rusland en Trump af. Een samenvatting van het rapport is een grote pr-overwinning voor de president. Maar Democraten waarschuwen hem: juich niet te vroeg.

President Donald Trump heeft het o zo vaak gezegd: er was geen samenzwering – ‘no collusion’ – tussen de Trump-campagne en Rusland. En zondagavond werd die bewering gestaafd door Robert Mueller, de speciaal aanklager die er twee jaar lang onderzoek naar deed. Minister van Justitie William Barr kreeg Muellers rapport vrijdag in handen en maakte zondag een samenvatting openbaar. Het lijkt een enorme overwinning voor Trump, die feestvierde op Twitter.

Mueller deed ook onderzoek naar een tweede vraag: of Trump het onderzoek actief probeerde te belemmeren. Inzake ‘obstruction of justice’ wil Mueller echter geen juridische conclusie trekken: in plaats daarvan beschrijft hij meerdere voorbeelden van mogelijk strafbaar gedrag en laat hij het aan de minister van Justitie om een beslissing te maken. Barr schrijft in de samenvatting dat hij niet denkt dat er voldoende grond is voor vervolging. Daarmee is die discussie niet af: het Congres wil vast en zeker zijn eigen oordeel vellen.

‘Maar wat het publiek zal onthouden, is dat Trump niet werd vervolgd voor samenzwering of belemmering van de rechtsgang,’ voorspelt Jessica Levinson (38), rechtenprofessor aan Loyola University, die spreekt van een ‘enorme overwinning voor Trump en zijn aanhangers’. Ook Trumps familieleden ontkomen aan strafrechtelijke vervolging, iets waarover in Amerikaanse media lange tijd werd gespeculeerd.

Diepgravend onderzoek

Mueller onderzocht de afgelopen twee jaar de rol van Rusland en Russische hackers in de verkiezingen van 2016. Russische elementen wisten onder meer e-mails van de Democratische Partij te stelen en brachten die naar buiten. Daarnaast onderzocht hij een reeks mensen rond Trump, de kandidaat die de Russen wilden helpen met hun acties. Op meerdere momenten boden Russen zelfs hun steun aan aan team-Trump, stelt Barr, maar daar werd niet op ingegaan.

Er werd vooral gekeken naar een ontmoeting tussen campagnemedewerker George Papadopoulos en een hoogleraar in Londen in 2016, waar die laatste mededeelde dat Rusland duizenden e-mails in bezit had die schadelijk konden zijn voor Hillary Clinton. Ook was er een ontmoeting in de zomer van 2016 tussen Trumps zoon Donald jr., schoonzoon Jared Kushner en een Russische advocaat, die de Trump-campagne wilde steunen.

Een blinde heksenjacht – die andere oneliner van Trump –  was het onderzoek van Mueller zeker niet. Tot dusver zijn 26 Russen veroordeeld voor hun rol in het manipuleren van de Amerikaanse verkiezingen en werden zes Amerikanen die werkten voor de Trump-campagne veroordeeld, veelal voor liegen onder ede. De schade toegebracht aan de Amerikaanse democratie is niet verzonnen.

Waslijst aan onderzoeken

Er zijn nog veel vragen over wat Mueller precies heeft onderzocht en gevonden, hoewel Barr schrijft dat het overgrote deel al ‘onderwerp was van openbare verslaggeving’. Democraten – die hoopten en speculeerden dat Mueller zou komen met explosieve onthullingen à la Watergate – willen dat het volledige rapport zo snel mogelijk naar buiten wordt gebracht en vragen Barr tekst en uitleg te komen geven in het Congres. Intussen slijpen ze de messen.

Vooral voorbeelden van hoe Trump de rechtsgang zou hebben belemmerd, kunnen politiek explosief blijken. Deels op basis daarvan werd in de jaren zeventig een afzetprocedure begonnen tegen president Richard Nixon.

Daarnaast zijn naar aanleiding van Muellers werk al verscheidene juridische onderzoeken gestart, die Trump vooral na zijn presidentschap kunnen hinderen. In de staat New York kijkt een openbaar aanklager naar Trumps bedrijfsvoering en mogelijk illegale transacties. Een andere aanklager kijkt naar de schimmige financiering van zijn inauguratie.

En in het Congres zijn vijf commissies (allemaal geleid door Democraten) onderzoeken begonnen naar vrijwel elk aspect van Trumps wereld. Ze kijken onder meer naar zijn belastingformulieren, zijn bedrijven, zijn liefdadigheidsorganisatie, de manier waarop de Trump-campagne werd gefinancierd en hoe het huidige Witte Huis opereert.

Daarbij kunnen allerlei lijken uit de kast komen. Op zijn minst komt het Amerikaanse publiek beschamende informatie te weten over Trump – zeg: zijn vermogen is een paar miljard minder dan hij beweert of hij betaalt amper belasting – die invloed kan hebben op de verkiezingen in 2020.

Maar nu het Mueller-rapport met een sisser lijkt af te lopen, zal Trump dat een zorg zijn.