Iran vraagt de Europese Unie (EU) om de Iraanse economie te beschermen die zwaar onder druk staat door de Amerikaanse sancties. De islamitische republiek dreigt de productie van verrijkt uranium te verhogen als dat niet gebeurt. De afgelopen dagen verhogen de Verenigde Staten juist de druk op Iran vanwege ‘zorgwekkende en escalerende acties’ in de regio.
Iran stopt met een aantal verplichtingen die zijn vastgelegd in het atoomakkoord met Duitsland, China, Frankrijk en Groot-Brittannië. Dat schrijft de Iraanse president Hassan Rouhani in een brief aan de regeringsleiders van de vier landen plus Rusland. Het statement van het regime in Teheran komt exact een jaar nadat president Donald Trump de Amerikaanse terugtrekking uit het atoomakkoord bekendmaakte.
Starting today, Iran does not keep its enriched uranium and produced heavy water limited. The EU/E3+2 will face Iran's further actions if they can not fulfill their obligations within the next 60 days and secure Iran's interests. Win-Win conditions will be accepted.
— Hassan Rouhani (@HassanRouhani) May 8, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Rouhani: EU krijgt zestig dagen om Iran te beschermen tegen sancties
De belangrijkste Iraanse aankondiging is dat het land de verrijking van uranium op het hoogste niveau gaat intensiveren. Daarmee kan een kernwapen worden ontwikkeld. De westerse landen die nog wel blijven vasthouden aan de Iran-deal, krijgen van Rouhani zestig dagen om Iran te voorzien van economische impulsen. Dat zei de president in een toespraak op de Iraanse staatstelevisie. Het land verkeert in zwaar weer door strenge sancties die het Witte Huis invoerde. Behalve Amerikaanse bedrijven sanctioneert de regering-Trump namelijk ook ondernemingen uit andere landen die zakendoen met Iran.
Lees ook deze column van Afshin Ellian: Goed dat Venezuela en Iran het Witte Huis weer vrezen
Overigens zijn al sinds 2011 ook vanuit de EU sancties jegens Iran van kracht. Een maand geleden besloten de ministers van Buitenlandse Zaken van de EU-lidstaten dat die worden verlengd: de tegoeden van 82 Iraniërs in de Europese Unie blijven tot april 2020 bevroren. Dit vanwege mensenrechtenschendingen tegen de eigen bevolking. Vorige week bleek dat Iran in het geheim twee 17-jarige jongens, die al twee jaar vastzaten, heeft geëxecuteerd omdat ze schuldig zouden zijn aan een roofoverval en een verkrachting. In januari werd een 31-jarige man in het openbaar opgehangen omdat hij zich schuldig zou hebben gemaakt aan ‘homoseksuele daden’.
Ook legde de EU in januari sancties op aan de geheime dienst van Iran vanwege geplande aanslagen in Denemarken en Frankrijk. Nederland zette in de zomer medewerkers van de Iraanse ambassade uit nadat bekend werd dat het regime in Teheran waarschijnlijk opdracht heeft gegeven tot de moord op twee Iraanse dissidenten, in Almere (2015) en Den Haag (2017).
VS stuurt oorlogsvloot naar Perzische Golf na ‘escalerende aanwijzingen’
Voor het Witte Huis is het gedrag van het Iraanse regime reden om het land de duimschroeven aan te draaien. Zondag stuurde Amerika een oorlogsschip en een vloot bommenwerpers naar de Perzische Golf. ‘De Verenigde Staten streven niet naar oorlog met het Iraanse regime, maar wij zijn volledig bereid om welke aanval dan ook te beantwoorden,’ zei Trumps veiligheidsadviseur John Bolton. Hij heeft naar eigen zeggen ‘verontrustende en escalerende aanwijzingen en waarschuwingen’ ontvangen over het vervoer van ballistische raketten door Iraanse schepen.
De regering-Trump waarschuwt al jaren voor de destabiliserende invloed die Iran – dat geregeld de wens uitspreekt om Israël van de kaart te vegen – uitoefent in het Midden-Oosten, onder meer door Hamas en Islamitische Jihad in de Gazastrook en Hezbollah in Libanon met wapens te steunen. Afgelopen weekeinde bestookten de twee Palestijnse terroristische organisaties Israël nog met honderden raketten, waarvan een aanzienlijk deel waarschijnlijk van Iraanse makelij is. Ook vanuit Syrië is het leger van Iran actief met het produceren en vervoeren van wapens, waar het Israëlische leger geregeld op reageert door fabrieken en opslagplaatsen te bombarderen.
Iraanse minister: Bolton en Netanyahu lokken Trump oorlog met Iran in
Meer over Iran in het weekblad van deze week: Sluiers af en stiekem naar het stadion
Precies een maand geleden bestempelde Amerika de Islamitische Revolutionaire Garde (IRGC) van Iran als terreurorganisatie. Volgens de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Javad Zarif, die het besluit ‘absurd’ en ‘gevaarlijk’ noemde, stuurt het Witte Huis aan op een oorlog met Iran. Hij meent dat Donald Trump niet uit is op een confrontatie, maar dat hij door zijn buitenlandadviseur Bolton en de Israëlische premier Benjamin Netanyahu ‘een oorlog wordt ingelokt’.
Netanyahu, net als zijn bondgenoot Trump al tijden groot tegenstander van de Iran-deal, reageerde maandagmiddag op het Iraanse besluit om de verrijking van uranium te verhogen. ‘We zullen niet toestaan dat Iran een nucleair wapen verkrijgt,’ zei hij op een begraafplaats in Jeruzalem, waar hij de jaarlijkse herdenking van Israëlische terreur- en oorlogsslachtoffers bijwoonde. Vorig jaar, kort voordat Trump besloot uit de nucleaire deal te stappen, presenteerde Netanyahu bevindingen van zijn geheime dienst waaruit bleek dat Iran in weerwil van het akkoord in het geheim was doorgegaan met de ontwikkeling van kernwapens. Iran ontkende dat destijds in alle toonaarden, de EU was niet overtuigd.
Rusland en China hekelen ‘onverantwoord gedrag’ Amerika
De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov, die zijn Iraanse collega Zarif woensdag spreekt in Moskou, geeft ‘onverantwoord gedrag’ van Amerika de schuld van de ‘onacceptabele situatie’ die rond het atoomakkoord is ontstaan. Dat meldt het Amerikaanse ABC News. Ook China is van mening dat de Verenigde Staten de spanningen over de deal ‘verder hebben vergroot’. Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken roept alle betrokken partijen op ‘escalatie te voorkomen’ en schrijft dat Iran de voorwaarden van de nucleaire deal sinds 2015 ‘strikt heeft nageleefd’. Volgens de Franse minister van Defensie Florence Parly zou er ‘niets ergers’ zijn dan een volledige terugtrekking van Iran.
Het Nederlandse kabinet heeft nog niet officieel gereageerd op het nieuws dat Iran deels stopt met de atoomovereenkomst. Wel schrijft Tweede Kamerlid Sven Koopmans (VVD) op Twitter dat het ‘een dure vergissing om al gemaakte afspraken open te breken’ is. Even later voegde hij eraan toe dat het kabinet ook tegen de regering-Trump heeft gezegd dat zowel Iran als de Verenigde Staten de deal moeten respecteren, ‘voor ieders veiligheid en betrouwbaarheid’.
https://twitter.com/SvenKoopmansVVD/status/1126030986838519808
De oppositie is verdeeld over het beleid ten opzichte van Iran. Zo twitterde Thierry Baudet (Forum voor Democratie) afgelopen weekeinde dat ‘Nederland en Europa (…) positiever beleid moeten voeren t/o Israël en dat land moeten steunen PLUS een strenger beleid versus Iran dat antisemitisme actief promoot en Israël wil vernietigen’. SP-Kamerlid Sadet Karabulut zei in reactie op de Amerikaanse militaire aanwezigheid in de Perzische Golf dat het opzeggen van het nucleaire akkoord heeft geleid tot escalatie. ‘Oliesancties, bestempelen van revolutionaire garde als terroristisch en nu VS oorlogsschepen naar het Midden-Oosten’ betekenen volgens haar ‘weinig goeds voor de mensen, winst voor de haviken’.