Intolerante Democratische Partij schrikt gematigde kiezer af

‘We hebben een revo­lutie nodig,’ zegt ­Stuart Karaffa (32) resoluut. Samen met zo’n 25 andere jonge Amerikanen is hij zondagmiddag naar Takoma gekomen, een sfeervolle voorstad van Washington, net over de grens met de staat Maryland. De leden van Democratische Socialisten van Amerika begroeten elkaar enthousiast met een ‘Hallo, comrade’ – hallo, kameraad. Ze gaan flyeren voor Bernie Sanders, hun favoriete presidentskandidaat.

Karaffa ziet een hoop fout gaan in het land. ‘Elke dag gaan inwoners failliet doordat ze hun zorgrekeningen niet kunnen betalen. Migranten overlijden aan de grens met Mexico. Sommigen kunnen de stijgende huur niet betalen, omdat hun loon hetzelfde blijft.’

Ooit was Karaffa fan van Barack Obama, maar als president was die niet progressief genoeg. Nadat Hillary Clinton in 2016 was gekroond tot presidentskandidaat – en daarna de verkiezingen verloor van Donald Trump – was Karaffa klaar met gematigde politici. ‘Compromissen zijn gewoon niet goed genoeg.’

De vrijwilligers gaan langs de deuren, op zoek naar medestanders die ook actie willen voeren tegen de gevestigde orde. Via hun telefoons hebben ze toegang tot een databank met informatie over kiezers, bijvoorbeeld of ze als Democraat staan geregistreerd. Ze kloppen alleen aan bij mensen die waarschijnlijk links zijn – ook om felle discussies te voorkomen. In de linkse bubbel die Washington is, is de kans daarop overigens klein. Een bejaarde vrouw die langsloopt, roept ‘Go Bernie’ naar het groepje. Hup Bernie.

Democratische Partij is afgelopen jaren naar links opgeschoven

Vier maanden voor de eerste voorverkiezingen debatteren Democraten niet alleen over de toekomst van het land – voor het geval ze president Trump in 2020 uit het Witte Huis werken – maar ook over waarvoor de eigen partij eigenlijk staat. De afgelopen jaren is die naar links opgeschoven. Onder druk van activistische bewegingen omarmen prominente Democraten ideeën die in 2008 ongehoord en utopisch waren. Neem de baangarantie van de overheid voor werklozen die maar niet aan de slag komen bij andere werkgevers, of de herstelbetalingen ter compensatie van de slavernij. De kandidatuur van socialist Sanders in 2016 maakte het al bon ton om kapitalisme en grote bedrijven te kritiseren.

 ‘Simpel gezegd ga je nooit winnen als je alleen stemmen haalt in New York en Californië’

Peter Beinart, politicoloog aan The City University in New York, constateert in literair-cultureel tijdschrift The Atlantic dat dit de ‘eerste keer is in veertig jaar dat links de identiteit van de Democratische Partij vormgeeft’. Het leidt tot een knetterende strijd met de liberale en meer gematigde krachten in de partij.

‘Er komt een oorlog aan,’ zegt Waleed Shahid (27) van lobbygroep Justice Democrats. ‘En wij gaan hem zeker niet uit de weg.’ Het grootste probleem is volgens de groep niet de Republikeinse Partij, maar ‘vijandige Democraten’ die zich in het midden opstellen en radicale veranderingen tegenhouden die veel Amerikanen wel degelijk zouden willen. Shahid is vooral kritisch op de 76-jarige presidentskandidaat Joe Biden, die ‘maar niet wil toegeven dat er een nieuwe wind waait in de partij’.

Justice Democrats spendeerde 3 miljoen euro aan progressieve politici

De groep financiert campagnes van progressieve politici die zittende Democratische Congresleden uitdagen. In 2018 spendeerden ze omgerekend 3 miljoen euro aan kandidaten als Alexandria Ocasio-Cortez, de veelbesproken socialist die op 28-jarige leeftijd de Congreszetel van een oudere, gematigde partijgenoot overnam. In 2020 hoopt de organisatie op meer successen met kandidaten die strijden ‘tegen de heersende plutocratie’.

Zoals in Texas, waar de 26-jarige latina Jessica Cisneros het opneemt tegen Henry Cuellar (64), Congreslid sinds 2005. Cisneros wil een betere behandeling van immigranten, gratis hoger onderwijs en de Green New Deal, een pakket overheidsmaatregelen om klimaatverandering en tal van andere problemen aan te pakken. Cuellar is een relatief rechtse Democraat die zich vooral druk maakt over verstandig fiscaal beleid.

De kloof tussen Cisneros en Cuellar is tekenend voor de groeiende kloof in de partij, tussen progressief en gematigd, jong en oud, vrouw en man. Cisneros wordt gesteund door Senator Elizabeth Warren, een van de populairste en ­progressiefste presidentskandidaten. ­Cuellar weet vooralsnog het grootste ­ deel van de partijtop achter zich, die vreest dat Cisneros in het behoudende Texas van menige Republikein zal verliezen.

‘Een oorlog tegen je partijgenoten… echt?’

De gematigde Democraat Joe Donnelly (64) ziet de interne strijd in zijn partij hoofdschuddend aan. Hij was van 2013 tot begin dit jaar Senator voor de conservatieve staat Indiana, toen de ­Republikein Mike Braun hem nipt versloeg. ‘Een oorlog tegen je partijgenoten… echt? Om eerlijk te zijn, kan ik geen dommere manier bedenken om de toekomst van onze partij op het spel te zetten,’ zegt Donnelly in zijn kantoor in Washington.

Als progressieve en activistische politici de partij overnemen, volgen zware jaren, voorspelt hij. ‘Simpel gezegd ga je nooit winnen als je alleen stemmen haalt in New York en Californië. Met een socialistisch platform ben je bij voorbaat kansloos in Michigan, Pennsylvania en Indiana.’

Donnelly waarschuwt ook dat de naar links opschuivende partij intolerant dreigt te worden. ‘We verliezen ons imago van een grote tent waarbinnen iedereen zijn ideeën kan uiten.’ Hij wijst op een thema als abortus, waarover hij als Senator kritische vragen stelde, om daarna door het slijk te worden gehaald door de linkervleugel van de partij. Hetzelfde geldt voor discussies over immigratie en klimaatverandering.

Republikeinen weten wat de gevolgen kunnen zijn. In de jaren voor Donald Trump was er de Tea Party, een verzameling ‘fiscaal’ conservatieve Republikeinen die vooral pleitten voor een sluitende overheidsbegroting. Na electoraal succes in 2010 maakten zij de partij vleugellam. Politicoloog Matthew Green schrijft in zijn boek Legislative Hardball dat Tea Party-politici als eersten gezamenlijk ‘dreigementen en agressie tegen hun partijleiders toepasten’. Congres­leden duwden de partij op veel thema’s naar rechts, bijvoorbeeld tijdens discussies over het verhogen van het schuldenplafond, maar ze kregen in de Obama-­jaren bar weinig voor elkaar.

Revolutionairen hebben slechts enkele actievoerders gevonden

De aanhangers van presidentskandidaat Sanders komen na twee uur campagnevoeren bijeen in een park in ­Takoma. Het lijkt erop dat de revolutionairen vandaag slechts enkele nieuwe actievoerders hebben gevonden. Volgende week gaan ze opnieuw langs de deuren.

Het wordt een lange strijd, zegt Karaffa nuchter. Hij beschouwt de Tea Party juist als voorbeeld. Volgens hem heeft Trump het anti-elitaire geluid van die beweging overgenomen. ‘Er is momenteel slechts een handjevol socialisten in het Congres. Maar zie hoe de Republikeinse Partij zich transformeerde tot wat tegenwoordig in essentie een populistische beweging is. Dat kunnen wij ook.’