Het Brexitakkoord is zo goed als van tafel, de Duitsers verwachten dat iedereen zich wel achter het migratie-akkoord schaart en Nederland moet een belangrijke beslissing nemen over mogelijk lidmaatschap van Noord-Macedonië en Albanië. De actuele EU-kwesties op een rij.

Ruzie over Brexit

De EU en het Verenigd Koninkrijk gingen dinsdag rollend over straat. Dat begon met berichtgeving door Britse media. Volgens hen zou de Britse premier Boris Johnson tegen de Duitse bondskanselier Angela Merkel hebben gezegd dat een Brexitakkoord onmogelijk is als de EU eist dat Noord-Ierland in de Europese douane-unie blijft.

Dat leidde tot een woedende reactie van EU-president Donald Tusk. ‘Wat hier op het spel staat is niet het winnen van een stom spel waarbij je de ander de schuld geeft als het mislukt,’ richtte hij zich tot Johnson.

‘Op het spel staat de toekomst van Europa en het Verenigd Koninkrijk, net als de veiligheid en belangen van ons volk,’ haalt Tusk uit. ‘Je wil geen deal, je wil geen uitstel, je wil het vertrekbesluit niet herroepen, waarheen ga je?’

‘De EU-positie is onveranderd: wij willen een deal,’ zei een woordvoerder van de Europese Commissie dinsdag. Maar onder geen voorwaarde mag het Goede Vrijdag-akkoord worden aangetast, voegde ze eraan toe, doelend op het Ierse vredesakkoord dat gevaar zou lopen als er weer grenscontroles tussen Ierland en Noord-Ierland zouden komen.

De Britse Brexitgezant David Frost zat maandag in Brussel weer om de tafel met EU-hoofdonderhandelaar Michel Barnier. De technische besprekingen gaan de komende dagen verder. Dat geeft het Verenigd Koninkrijk volgens de woordvoerder de kans meer details te geven over Johnsons voorstellen, die volgens de EU tekortschieten. Barnier geeft de Europese Commissie woensdag een overzicht van de stand van zaken van de besprekingen.

Duitsland ‘vrij zeker’ van steun voor migratieplan

Het migratieplan dat de minister van Binnenlandse Zaken van Frankrijk, Duitsland, Italië en Malta vorige maand in Malta smeedden, zal veel steun gaan krijgen van EU-lidstaten. De Duitse minister Horst Seehofer (CSU) is daar naar eigen zeggen ‘vrij zeker’ van. In Luxemburg bogen de ministers van Binnenlandse Zaken van de EU-landen zich over het plan dat de opvang en verdeling moet regelen van migranten die vanuit Afrika over de Middellande Zee naar Italië en Malta varen.

Voor de vergadering zei Europees Commissaris van Migratie Dimitris Avramopoulos dat hij erop vertrouwt dat ‘meer lidstaten verantwoordelijkheid zullen tonen’, omdat EU-landen niet kunnen ‘blijven doorgaan met ad-hoc-oplossingen’. Daarmee doelt hij op de verdeling van migranten aan boord van ngo-schepen als Sea-Watch 3, Open Arms en Lifeline, die de afgelopen maanden in de Middellandse Zee migranten oppikten en naar Italie en Malta brachten. De Italianen, toen nog onder aanvoering van vicepremier en minister van Binnenlandse Zaken Matteo Salvini, weigerden ze toe te laten waardoor schepen dagen of zelfs weken ronddobberden op zee voordat landen zich aanboden om migranten op te nemen.

In het nieuwe plan, dat mogelijk werd omdat Salvini en zijn partij Lega niet langer regeren, moeten Frankrijk en Duitsland de helft – elk een kwart – van het totale aantal migranten opnemen. Een op de tien asielzoekers blijft in Italië, de overige 40 procent zou dan over de rest van Europa moeten worden verdeeld. ‘Als we twaalf landen bereiken, wordt het een succes,’ zei een anonieme diplomaat drie weken terug tegen nieuwswebsite Politico.

Seehofer en zijn Franse collega Christophe Castaner hebben volgens EU-diplomaten de afgelopen weken flink gelobbyd om meer steun te krijgen voor hun initiatief, ook van Nederland. Een anonieme diplomaat zei dat het onmogelijk is om tegen de tekst van het akkoord te zijn, omdat er ‘alle juiste dingen’ in staan over de bestrijding van mensensmokkel en het redden van bootvluchtelingen. Toch is (nog) niet duidelijk hoe het nieuwe plan dat concreet gaat bewerkstelligen.

De Finse minister Maria Ohisalo, die het gesprek over een nieuw migratieplan leidt omdat Finland tot januari EU-voorzitter is, hoopt op steun van ‘zoveel mogelijk lidstaten’ voor het Malta-akkoord. Ze wees er dinsdag wel op dat het nieuwe asielbeleid van de EU pas rond kan komen als de nieuwe Europese Commissie aantreedt. Naar verwachting gebeurt dat op 1 november, mits het Europees Parlement op 23 oktober zijn goedkeuring verleent aan het team van commissievoorzitter Ursula von der Leyen en haar 26 commissarissen.

Timmermans ondervraagd over Green Deal

Frans Timmermans wordt dinsdagavond ondervraagd door het Europees Parlement over de plannen om klimaatverandering tegen te gaan. Hij wordt vanaf 1 november verantwoordelijk voor klimaatactie als eerste ‘uitvoerende’ vicevoorzitter van de Europese Commissie onder Ursula von der Leyen.

Leden van de milieu-, industrie- en transportcommissies voelden Timmermans dinsdag aan de tand over onder meer de ‘Europese Green Deal’ die hij in de eerste honderd dagen van zijn mandaat tot stand moet brengen.

Von der Leyen wil 1.000 miljard euro vrijmaken voor een duurzamer Europa. Timmermans moet werk maken van een wet waarin is vastgelegd dat de Europese Unie in 2050 klimaatneutraal is. In schriftelijke antwoorden op parlementsvragen zei Timmermans eerder dat alle sectoren hun steentje zullen moeten bijdragen, maar dat de agrarische sector daarin een ‘cruciale’ rol vervult.

De meeste andere kandidaten werden afgelopen week gehoord. De kandidaten van Hongarije en Roemenië waren vooraf afgekeurd omdat zij in de ogen van het Europees Parlement aantijgingen van belangenverstrengeling niet overtuigend konden weerleggen. Het is aan de regeringen in Boekarest en Boedapest nieuwe namen aan te dragen.

Het parlement stemt volgens de agenda op 23 oktober over het hele team van 27 commissarissen, dat bij goedkeuring op 1 november aan de slag kan.

Worden Albanië en Noord-Macedonië EU-lid?

De Tweede Kamer debatteert verder over het EU-lidmaatschap van Albanië en Noord-Macedonië. Nederland heeft een belangrijke rol in de discussie; gaat het parlement akkoord, dan kunnen de twee landen beginnen met de onderhandelingen over EU-lidmaatschap.

Beide landen trekken al jaren samen op om toe te treden tot de Europese Unie, maar worden steeds in de wacht gezet. Vooral Nederland is van mening dat de landen – vooral Albanië – nog niet klaar zijn om toe te treden. De belangrijkste argumenten zijn de corruptie en georganiseerde misdaad in de landen.

Voorheen was ook Duitsland tegen het beginnen van de onderhandelingen, maar het Duitse parlement heeft onlangs besloten om toch in te stemmen met gesprekken.

Na het debat zal Stef Blok, minister van Buitenlandse Zaken, het Nederlandse oordeel uitspreken in de EU-vergadering in Luxemburg aankomend weekend. Daarna wordt pas officieel een besluit genomen over de toetreding van Albanië en Noord-Macedonië tot de Europese Unie.