Macron wil pensioenstelsel hervormen: burgers massaal in protest

Frankrijk ligt donderdag plat door massale stakingen tegen de hervorming van het pensioenstelsel. President Emmanuel Macron beloofde bij zijn aantreden om het systeem te versimpelen, maar de Fransen vrezen dat ze er flink op achteruit zullen gaan.

Treinen en metro’s rijden niet, honderden vluchten zijn geschrapt en er staan kilometers files rondom Parijs. Ook zijn de meeste scholen en universiteiten dicht. In Frankrijk worden donderdag zeker 245 demonstraties gehouden door het hele land en het is nog maar de vraag of het bij deze ene dag blijft.

Naast het openbaar vervoer en het onderwijs zijn er ook andere sectoren die staken. Zo leggen ook werknemers in de zorg, journalisten, brandweerpersoneel, artsen en postbedrijven het werk neer.

De grootste demonstratie is om 14:00 uur in het centrum van Parijs. Demonstranten lopen van het treinstation Parijs-Oost, naar het Place de la Nation. De minister van Binnenlandse Zaken Christophe Castaner riep ondernemers op om hun winkels te sluiten, uit voorzorg voor rellende demonstranten.

Een duur en complex Frans pensioenstelsel

De Fransen protesteren tegen de plannen van Macron om het pensioenstelsel na vele pogingen eindelijk te hervormen. De Franse president wil geld besparen en het systeem versimpelen. Frankrijk geeft namelijk veel uit aan de pensioenen van burgers, gemiddeld meer dan andere westerse landen.

Ter vergelijking: Nederland besteedt 5,4 procent van het bruto binnenlands product aan pensioenen. Frankrijk bijna drie keer zo veel: 14 procent. Ook gaan de Fransen vroeg met pensioen: rond de 60 jaar. Gemiddeld stoppen westerse burgers met werken op 64-jarige leeftijd.

Ook moet het systeem dus simpeler. Frankrijk kent 42 verschillende pensioensystemen, gekoppeld aan beroepsgroepen met uiteenlopende rechten. Officieel moeten de Fransen doorwerken tot 62 jaar, maar veel burgers gaan veel eerder met pensioen. Zo kunnen spoorwerkers al op 52-jarige leeftijd stoppen.

Ook verschilt het per doelgroep hoe het pensioen is samengesteld. Werknemers in de privésector moeten tot hun 62ste werken en krijgen daarna een uitkering gebaseerd op de 25 best verdienende jaren. Terwijl RATP-medewerkers (het openbaarvervoerbedrijf van Parijs) pensioen krijgen op basis van het salaris de laatste zes maanden.

Plannen Macron nog steeds onduidelijk

Macron wil die ongelijkheid tussen beroepsgroepen (en vooral tussen de publieke sector en de privésector) gelijktrekken. Hij pleit voor een puntensysteem. Dat houdt in dat iedereen met elke gespaarde euro dezelfde rechten opbouwt.

In ruil daarvoor heeft Macron beloofd dat de pensioenleeftijd op 62 jaar blijft. Het minimumpensioen wordt verhoogd naar boven de 1.000 euro per maand en de pensioenen moeten meestijgen met het minimuminkomen. Of Macron dit ook kan waarmaken, is maar zeer de vraag.

Opvallend is, dat het land nu al in opstand is, terwijl Macron zijn concrete plannen nog steeds niet bekend heeft gemaakt. Naar verwachting maakt hij in de week van 9 december meer bekend.

Symbolische protestdag

De vakbonden van de spoorwegen (SNCF) en van het vervoerbedrijf RATP waren twee maanden geleden de eerste die lieten weten op 5 december het werk neer te leggen. Het was een symbolisch drukmiddel: 5 december 1995 was een van de grootste actiedagen van de megastaking waarmee Jacques Chirac te maken kreeg in zijn eerste winter als president. Hij wilde toen al het pensioenstelsel (maar ook de zorg) hervormen. Het land lag uiteindelijk weken plat, waarop Chirac zijn plannen weer inslikte.

Met het op de achtergrond doorsudderende protest van de gele hesjes lijkt Macron voorlopig bang om zijn plannen door te zetten. Op het Élysée wordt ongerust gesproken over ‘het front van de 5de’. Macron en zijn entourage vrezen dat alle boze Fransen de handen ineenslaan, net als in 1995.

De verwachting is dat het bij deze staking, net als in eerdere jaren, niet bij een dag zal blijven. Een vakbondsleider van vervoerspersoneel zei dat hij erop rekent dat hij de bûche de Noël, het traditionele kerstdessert in de vorm van een boomstam, dit jaar met kameraden aansnijdt. Het lijkt erop dat 5 december dus nog maar het begin is.