Zorgt John Bolton voor de afzetting van Trump?

Democraten eisen dat de voormalig Nationale Veiligheidsadviseur John Bolton getuigt in het impeachment-proces tegen president Donald Trump. Kan Bolton de president ten val brengen, of gaat het om een wanhoopspoging van de Democraten om de afzettingsprocedure op gang te houden?

Hoe werd Bolton een sleutelfiguur in de afzettingsprocedure?

Bolton was van 2018 tot 2019 de Nationale Veiligheidsadviseur van president Trump. Bolton adviseerde Trump over terrorisme en buitenlandse dreigingen. Bolton had toegang tot de meest geheime gegevens van de Amerikaanse inlichtingendiensten en sprak vaak met de president.

Na zijn ontslag schreef Bolton een boek over zijn periode als adviseur. Zondag werd naar The New York Times een passage gelekt uit het manuscript van het boek, getiteld The Room Where It Happened: A White House Memoir. Daarin schrijft Bolton dat Trump tegen hem zei dat Amerikaanse steun aan het Oekraïense leger moest worden gestaakt tot Kiev een onderzoek zou openen naar de voormalig vicepresident en Democratische presidentskandidaat Joe Biden en zijn zoon Hunter. Laatstgenoemde was in dienst van Burisma, een groot Oekraïens gasbedrijf.

Het stopzetten van de militaire steun, met een waarde van 350 miljoen euro en bestaande uit anti-tankwapens, is cruciaal in de afzettingsprocedure die de Democraten tegen de president hebben aangespannen. Die draait om de vraag of Trump zijn macht heeft misbruikt voor electorale doelen. Volgens de Democraten is dat een reden om Trump uit zijn ambt te zetten. Bolton zou Trumps machtsmisbruik kunnen bewijzen.

Hoe reageert Trump op Boltons aantijgingen?

Trump reageerde met een serie woedende tweets op de beschuldigingen. ‘Ik heb John Bolton NOOIT gezegd dat de hulp aan Oekraïne verband hield met onderzoek naar de Democraten, onder wie de Bidens. En hij heeft zich hierover nooit beklaagd. John Bolton heeft dit alleen gezegd omdat hij een boek wil verkopen.’

Volgens de president zou de Zesde Wereldoorlog al aan de gang zijn als hij naar Boltons adviezen had geluisterd. Trump heeft altijd ontkend dat hij snode bedoelingen had met het telefonische verzoek aan de Oekraïense president Volodymyr Zelensky om Biden te onderzoeken.

Wie is de besnorde Bolton?

‘John heeft nog nooit een oorlog gezien waar hij niet van hield,’ zo sneerde Trump eerder over zijn voormalige Nationale Veiligheidsadviseur. Bolton staat bekend als een havik, iemand die maximaal gebruik wil maken van de militaire macht van Amerika.

Als student aan topuniversiteit Yale was Bolton voorstander van de oorlog in Vietnam, terwijl de meeste Amerikaanse studenten juist tegen waren. Met een slimme zet wist Bolton de loterij te ontwijken die bepaalde wie in Vietnam moest vechten. Voor zijn militaire dienst hoefde hij slechts een paar maanden te werken op een basis in de Verenigde Staten.

Na een korte loopbaan bij een advocatenkantoor werd Bolton ambtenaar op diverse ministeries tijdens het presidentschap begin jaren tachtig van Ronald Reagan. Een decennium later kreeg Bolton onder president George W. Bush een hoge functie op het ministerie van Buitenlandse Zaken. Bolton werkte aan de Amerikaanse campagne tegen Saddam Husseins Irak, dat massavernietigingswapens zou bezitten. Bolton was voorstander van de inval in 2003.

Bij het grote publiek werd Bolton in 2005 bekend als Amerika’s ambassadeur bij de Verenigde Naties. Die baan hield hij nog geen twee jaar vol. Bolton maakte als heethoofd weinig vrienden onder de diplomaten.

Gaat Bolton getuigen?

Voor de Republikein Bolton is het de wereld op zijn kop: jarenlang werd hij gehekeld en gehaat door Democraten, nu zien zij hem opeens als laatste strohalm. Door zijn eigen Republikeinse partij wordt hij juist verketterd.

Vermoedelijk stemt de Senaat vrijdag over het oproepen van getuigen in de afzettingsprocedure. Als een meerderheid van 51 Senatoren daarmee instemt, kan Bolton komen getuigen. Alle 47 Democraten zijn voor het toelaten van getuigen in de afzettingsprocedure. Vraag is of ook vier Republikeinen dat willen.

Drie Republikeinse Senatoren lijken open te staan voor Boltons verhaal: oud-presidentskandidaat Mitt Romney, Susan Collins en Lisa Murkowski. Al hebben de laatste twee niet toegezegd dat ze vrijdag voor stemmen.

Mitt Romney deed dat wel. Hij kwam met een voorstel om voor elke getuige die door de Democraten wordt opgeroepen, ook een Republikeinse getuige op te roepen. Voorzitter van de Republikeinen in de Senaat, Mitch McConnell, wil helemaal geen getuigen.

Op Trumps verzoek wil McConnell de impeachment zo snel mogelijk afronden. Hij vreest dat door getuigenissen de doos van Pandora wordt geopend. Getuigen kunnen komen met allerlei nieuwe beschuldigingen tegen de president.

McConnell wil dat de Senaat alleen oordeelt over de aanklacht tegen Trump: machtsmisbruik en zijn pogingen om het onderzoek te belemmeren. Omkoping, zoals Bolton in de gelekte passage is geen onderdeel van de aanklacht. Daarover hoeft volgens McConnell dus niemand te getuigen.