In delen van China zijn mondkapjes verplicht in de strijd tegen de corona-epidemie, maar gezondheidsinstituten WHO en RIVM ontmoedigen het gebruik juist.
Correspondent in China voor Elsevier Weekblad Eefje Rammeloo beschrijft hoe politieagenten burgers hardhandig tegen de grond werken omdat ze het verplichte mondkapje niet dragen. Deze verplichting is echter volstrekt in strijd met de heersende wetenschappelijke inzichten over het nut van mondkapjes.
Lees alle artikelen over het coronavirus in ons dossier
In Azië maken mondkapjes voor velen in de grote steden al langer deel uit van de standaarduitrusting, net zoals een zonnebril of een sjaal. De maskertjes zijn er vooral ter bescherming tegen de smog die de miljoensteden in vooral China vaak teistert. Nu er een eng virus rondwaart, ligt het voor de hand om ook dan maar een mondkapje voor te doen.
Waarom houdt zo’n masker het virus niet tegen?
De gedachte is logisch: virussen – zoals het nieuwe coronavirus dat nu officieel SARS-CoV-2 wordt genoemd en dat de ziekte COVID-19 kan veroorzaken – verspreiden zich als besmette mensen hoesten of niezen. Via de vochtdruppeltjes die daarbij vrijkomen, kan het virus in de luchtwegen of ogen van een ander terechtkomen en zo die ontvanger besmetten.
Je zou zeggen dat je die druppeltjes met een mondkapje tegenhoudt. Maar zowel Wereldgezondheidsorganisatie WHO als het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVM stellen dat het virus zich niet zo makkelijk laat tegenhouden. Veel mondkapjes of maskertjes sluiten niet goed aan op het gezicht, zodat er kieren zijn waarlangs druppeltjes toch de luchtwegen kunnen bereiken. Dat is zeker het geval bij de simpele doekjes met twee elastiekjes. Medisch personeel maakt gebruik van maskers met in de rand een ijzerdraadje dat in de juiste vorm kan worden gebogen.
Er zijn meer redenen om aan het nut van mondkapjes te twijfelen: virusdeeltjes zijn zo klein dat ze door het materiaal van eenvoudige maskertjes heen kunnen dringen. Mondkapjes moeten geregeld worden weggegooid en vervangen. In de praktijk gebeurt dat bijna niet. En het mondkapje kan een onterecht gevoel van veiligheid geven, waardoor dragers een veel belangrijker maatregel – hun handen wassen – niet voldoende in acht nemen.
Maskers gaan linea recta terug naar China
De WHO adviseert alleen mensen die ziek zijn en medisch personeel om een mondkapje te dragen. In voorlichtingsfilmpjes wordt daar nadrukkelijk bij vermeld dat het maskers van goede kwaliteit moeten zijn en dat het dragen gepaard moet gaan met de overige preventieve maatregelen.
Mocht het virus Nederland bereiken, dan dient zich ook nog een praktisch probleem aan. Bedrijven die mondkapjes leveren, importeren deze veelal uit, jawel, China. Grote delen van de voorraden zijn inmiddels weer teruggestuurd naar brandhaard Hubei. En voor de resterende voorraden wordt nu een systeem gehanteerd waarbij de WHO en overheden voorrang krijgen. Dus mocht u al een mondkapje willen hebben, dan is de kans groot dat u toch achter het net vist.