Met het stilleggen van de economie grijpt Italië naar het laatste redmiddel om corona tegen te gaan. Het is een scenario dat opeens ook in andere landen niet meer ondenkbaar lijkt.
De boodschap van de Italiaanse premier Giuseppe Conte komt hard binnen. Honderdduizenden Italiaanse fabrieken en productiebedrijven moeten hun deuren sluiten. Alleen ondernemingen die noodzakelijk zijn voor de economie blijven open, zoals de voedselvoorziening, medische sectoren, chemische bedrijven, nutsbedrijven, de verpakkingsindustrie, transportbedrijven en de financiële sector.
Linda Otter is sinds april 2006 correspondent voor Elsevier Weekblad in Rome.
Geen alternatief
‘Dit zijn uiterst strenge maatregelen. Maar we hebben geen alternatief. Dit is de ergste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog,’ zei Conte zaterdagavond in een rechtstreekse toespraak op televisie. De maatregel geldt voorlopig tot 3 april.
Conte neemt deze drastische stap na overleg met werkgevers, vakbonden en regionale bestuurders. De afgelopen dagen is hij zwaar onder druk gezet door de rechtse oppositiepartijen en de burgemeesters en regionale bestuurders van Lombardije en Piemonte. Zij dringen al een week aan op het stilleggen van de economie.
Conte wilde aanvankelijk niets van een totale lockdown weten. Maar na de dramatische dodenaantallen van de afgelopen dagen, is hij uiteindelijk gezwicht. Op zaterdag overleden 793 mensen aan de ziekte, het grootste aantal tot nu toe. Het aantal doden staat inmiddels op bijna 5000. Italië is het land met de meeste corona slachtoffers ter wereld.
Economisch hart zwaarst getroffen
In Lombardije zijn bijna twee derde van alle Italiaanse doden gevallen. Het is ook het economische hart van Italië. Tot zaterdag konden fabrieken, bouwondernemingen en andere productiebedrijven nog in principe openblijven. Voorwaarde was dat zij zich aan strenge veiligheidsmaatregelen zouden houden om besmetting te voorkomen.
Lees ook: Is dit een kredietcrisis 2.0?Veel kleine en middelgrote bedrijven in Italië hebben de afgelopen dagen en weken hun deuren al gesloten. Ze krijgen geen opdrachten meer en kunnen geen veiligheid garanderen aan klanten en werknemers, vertellen wanhopige ondernemers. Hun werknemers moeten ieder fysiek contact vermijden en op anderhalve meter van elkaar werken. En dat is op de werkvloer in praktijk simpelweg onmogelijk.
Opvallend genoeg liet juist dat zwaar getroffen Lombardije tot gisteren nog veel economische activiteit zien. Bergamo telt 84 duizend bedrijven met zo’n 385.000 werknemers. Brescia heeft 107.000 bedrijven waar circa 402.000 mensen werken. Volgens Confindustria Lombardia was bijna twee derde van de bedrijven nog in productie, al waren de activiteiten wel tot het minimum beperkt. In de Italiaanse dodenzone zou nog zo’n half miljoen mensen op en neer naar hun werk pendelen. De kans op besmetting is dan natuurlijk nog steeds aanwezig, ook als op het werk alle veiligheidsmaatregelen in acht worden genomen.
Sociale lockdown
Sinds zaterdagochtend is ook de sociale lockdown verder aangescherpt. De Italianen, die al twee weken in quarantaine zijn, mogen alleen nog de straat op om boodschappen te doen, de hond uit te laten en om te sporten. In praktijk werd met de regels massaal de hand gelicht. Veel mensen grepen ieder excuus aan voor een tripje naar de supermarkt, ze lieten soms wel vijf keer per dag hun hond uit of hingen als ‘fake joggers’ de hele dag in trainingspak op straat rond.
Inmiddels zijn alle parken en openbare tuinen in Italië gesloten. Hondenbezitters worden vaker gecontroleerd. Joggen is nog wel toegestaan, mits ieder contact ontweken wordt en het dicht bij huis gebeurt.
Lees Marijn Jongsma: Pas op voor slechte euro-plannen?De afgelopen dagen zijn ook bijna alle kleine levensmiddelwinkels en markten gesloten. De werknemers durfden niet langer in de winkel te staan. Dat geeft weer extra druk op de supermarkten. Omdat mensen niet tegelijk naar binnen mogen en op ruime afstand van elkaar op de stoep moeten wachten, is boodschappen doen een tijdrovende klus geworden.
De controles op straat zijn geïntensifieerd. Op strategische straathoeken en uitvalswegen controleren politie en carabinieri alle activiteiten. In Lombardije en Campanië is nu ook het leger ingezet. Honderden soldaten moeten toezien dat de lockdown gehandhaafd blijft. Wie geen certificaat kan tonen met een geldige reden om naar buiten te gaan, kan een boete krijgen. En die worden ook daadwerkelijk uitgedeeld.
Italië loopt voor op Europa
De ontwikkelingen in Italië lopen steeds een paar passen voor op die in andere Europese landen. Aanvankelijk werd het besmettingsgevaar ontkend en gebagatelliseerd. Tot begin maart zagen de meeste Italianen de ziekte als een probleem van Noord-Italië, waar zij weinig mee van doen hadden. Toen er steeds meer corona doden kwamen in de andere delen van Italië, steeg de angst, en werd de roep om maatregelen groter. De ziekenhuizen in Noord-Italië konden de situatie niet langer aan. Er zijn teveel besmette patiënten en een tekort aan medisch personeel en middelen.
De Italianen grijpen nu naar het laatste redmiddel om het corona drama tegen te gaan. Tot voor kort werd deze maatregel voor onmogelijk gehouden. Nu het aantal doden in Italië nog steeds explosief stijgt, heeft de regering uiteindelijk toch gekozen voor het zwartste scenario. Een scenario waar mogelijk ook de rest van Europa rekening mee moet gaan houden. Nu het aantal corona patiënten ook in andere landen snel oploopt, lijkt dit ultieme middel ook in andere landen opeens niet meer zo ondenkbaar.