Wit-Russen blijven ruim anderhalve week na oneerlijk verlopen presidentsverkiezingen demonstreren tegen Aleksandr Loekasjenko. Deze klampt zich vast aan zijn presidentschap en laat ordetroepen ingrijpen tijdens demonstraties tegen zijn bewind. Het land staat op een kantelpunt en de vraag is wie aan het langste eind trekt.
Bij de presidentsverkiezingen van 9 augustus is massaal gefraudeerd. President Loekasjenko beweert dat hij 80 procent van de stemmen heeft gekregen en daardoor kan beginnen aan een zesde termijn als president. Hij is sinds 1994 aan de macht.
De resultaten van de verkiezingen worden sinds woensdag openlijk betwist door de Europese Unie (EU). Na overleg tussen alle 27 lidstaten is daartoe besloten. Volgens de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, moet de toekomst van Wit-Rusland worden bepaald door het volk zelf. Dat heeft aangegeven verandering te willen.
Europese Unie waakt voor overdaad
Eerder had het Verenigd Koninkrijk de verkiezingsuitslag al betwist, evenals Litouwen. Deze EU-lidstaat, en buurland van Wit-Rusland, speelt een voortrekkersrol in het steunen van de Wit-Russische oppositie. Zo vond de gevluchte Svetlana Tichanovskaja, leider van de oppositie en vermoedelijke winnaar van de presidentsverkiezingen, onderdak in Litouwen.
Op een digitale EU-top is ook besloten om geld vrij te maken voor de bestrijding van het coronavirus in Wit-Rusland en voor de slachtoffers van geweld na de verkiezingsuitslag. Volgens Von der Leyen worden het geld niet naar de autoriteiten overgemaakt.
Vorige week vrijdag stelde de Europese Unie al sancties in tegen Loekasjenko en zijn handlangers die de frauduleuze verkiezingen organiseerden. Zij kunnen niet meer bij hun Europese banktegoeden en niet naar de Europese Unie reizen. De Unie probeert zo op kousenvoeten de oppositie in Wit-Rusland te steunen.
Demonstraties en stakingen
In het land zelf wordt nog altijd massaal gedemonstreerd. Afgelopen zondag was in hoofdstad Minsk de grootste demonstratie in de geschiedenis van het land. Tienduizenden mensen protesteerden tegen Loekasjenko en voor nieuwe verkiezingen.
Sinds deze week treed de politie, op bevel van Loekasjenko, weer op tegen demonstranten. Toch gingen woensdagavond in Minsk opnieuw Wit-Russen de straat op. Ook is er massaal gestaakt. Onder meer in een tractorfabriek en bij de staatsomroep legden medewerkers hun werk neer. Russische medewerkers zouden het werk bij de staatsomroep hebben overgenomen.
Es geht wieder los. Seit gestern häufen sich die Berichte, dass die Polizei in #Belarus wieder vermehrt gegen die eigenen Bürger vorgeht. Diese Szene soll von heute Morgen in #Minsk sein. Quelle: TG pic.twitter.com/9ovIHf3WVw
— Jan-Henrik Wiebe (@jan_wiebe) August 20, 2020
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Ook zou Rusland militairen van de eigen nationale garde naar Wit-Rusland vervoeren. Dat meldt de Duitse krant Bild. Loekasjenko zou daarom hebben gevraagd, zodat zij kunnen helpen bij het neerslaan van de betogingen.
Oppositie verenigt zich
Loekasjenko rekent op Russische steun om aan de macht te blijven. De oppositie heeft zich intussen verenigd in een nationaal gecoördineerde raad onder leiding van Tichanovskaja. Deze raad moet toezien op een vreedzame overdracht van de macht van Loekasjenko en het organiseren van nieuwe verkiezingen.
Op de staatstelevisie wordt Tichanovskaja ervan beschuldigd een vijand van de staat te zijn. Ze zou volgens de staatszender in haar verkiezingsprogramma voorstellen om Wit-Rusland bij de NAVO en de Europese Unie te laten aansluiten. Maar Tichanovskaja had geen verkiezingsprogramma, alleen de eis dat de verkiezingen eerlijk zouden verlopen en dat president Loekasjenko zou aftreden.
Het afschilderen van Tichanovskaja als pro-Europees en anti-Russisch lijkt Loekasjenko’s laatste strohalm om aan de macht te blijven.