Veertig wereldleiders komen donderdag 23 en vrijdag 24 april digitaal bijeen voor een top over de aanpak van de klimaatopwarming. Het is een initiatief van de Amerikaanse president Joe Biden, die ook zijn ambitieuze klimaatplannen zal presenteren. Krijgt hij vervuilers als China mee? En waarom is Denemarken wel uitgenodigd, en Nederland niet?
Met de ontmoeting wil Biden de wereld laten zien dat de Verenigde Staten weer hun verantwoordelijkheid nemen in het internationale klimaatbeleid. Biden neemt afstand van zijn voorganger Donald Trump, die Amerika terugtrok uit het Klimaatverdrag van Parijs. Biden stelde eerder John Kerry aan als speciale klimaatgezant. Kerry bezocht de afgelopen weken diverse landen om de opwarming te bespreken en hen over te halen tijdens de klimaattop akkoord te gaan met Bidens ambitieuze doelstellingen.
Nieuwe doelen
Tijdens de top staat de uitstoot van broeikasgassen centraal. Amerika wil met verschillende wereldleiders, onder wie de Chinese president Xi Jinping, nieuwe doelen afspreken om de mondiale uitstoot aanzienlijk te verminderen.
Volgens Amerikaanse media legt Biden de lat voor 2030 bij 50 procent minder broeikasgassen dan in 2005. Dat doel zou ambitieus, maar ook haalbaar zijn. Voor de Verenigde Staten betekent het bijna een verdubbeling van de huidige klimaatambities, die het land in 2015 toezegde als onderdeel van het Parijse Klimaatakkoord.
In eigen land trekt Biden de portemonnee
Bidens leidraad in eigen land is in zijn onlangs gepresenteerde infrastructuurwet. Van de bijna 2.000 miljard dollar (1.660 miljard euro) gaan honderden miljarden naar duurzame projecten, waaronder investeringen in elektrische auto’s. Over het wetsvoorstel wordt in Washington D.C. momenteel druk onderhandeld. Biden hoopt de wet nog voor het einde van de zomer door het Congres te loodsen.
Of dat gaat lukken, is onzeker. Republikeinen lijken Bidens voorstel niet te steunen. Ze vinden de wet te duur en te ambitieus. Linkse Democraten als het radicale New Yorkse Congreslid Alexandria Ocasio-Cortez vinden Biden nog niet ambitieus genoeg. Die Democraten hebben een nog veel omvangrijker wetsvoorstel ingediend, al heeft dat geen kans van slagen. Biden zoekt in eigen land naar een compromis.
Onenigheid tussen westerse landen en de opkomende economieën
Op het wereldtoneel zal Biden ook veel moeite hebben om overeenstemming te bereiken. Tijdens de digitale top zullen de ogen vooral gericht zijn op China. Dat land steekt nog altijd miljarden euro’s in vervuilende kolencentrales. Zowel in eigen land als in Zuidoost-Aziatische landen als Indonesië, Vietnam en Bangladesh. De leiders van die landen zijn ook aanwezig op de klimaattop.
Lees meer over klimaatbeleid in de Verenigde Staten: Green New Deal: droom of nachtmerrie?
Westerse landen staan in de gesprekken over de klimaatdoelen vaak lijnrecht tegenover die opkomende economieën. Landen als Bangladesh en Vietnam vinden dat zij het recht hebben om goedkope, energiebronnen te gebruiken, ook als die vervuilend zijn: westerse landen hebben dat immers ook decennialang gedaan en zo hun economische successen geboekt. Het gebruik van duurzame energiebronnen is vaak te duur voor die landen.
China en India zijn de aanvoerders van die groep landen. Of zij zullen meewerken aan de ambitieuze doelen van Biden, is nog de vraag. De Amerikaanse president zou bereid zijn om geld te steken in landen die de investeringen in dure zonne- en windenergie niet kunnen betalen.
Nederland niet welkom, Denemarken wel
De Europese landen staan welwillender tegenover Bidens plannen. De Europese klimaatdoelen gaan momenteel zelfs al verder. De Europese Unie wil in 2030 55 procent minder broeikasgassen uitstoten dan in 1990. Namens de EU zijn Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en Raadsvoorzitter Charles Michel uitgenodigd voor de top. Net als de regeringsleiders van Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Polen en Spanje.
Dat Nederland er niet bij is, is een diplomatieke nederlaag. In de Europese Unie lobbyt Nederland voor ambitieuze klimaatdoelen, al worstelt het zelf met het halen ervan. Denemarken kreeg wel een uitnodiging. Het land presenteert zich als koploper in duurzame energie en haalt de Europese doelen ruimschoots. In 2030 moet de Deense uitstoot van broeikasgassen met 70 procent zijn verminderd.