Mannen in vrouwensport: rol van transgenders verdeelt Amerikanen

Tal van Amerikaanse staten proberen transgenders te weren uit vrouwensport op scholen. De onderliggende vraag is een netelige: veranderen de Verenigde Staten te snel?

Toen Beth Stelter 36 jaar oud was, maakte ze kennis met gewichtheffen. ‘Ik stond versteld van mijn eigen spieren. En hoe sterker mijn lichaam werd, hoe sterker ook mijn wil.’ Winnen gaf haar extra motivatie. Maar dat wordt steeds lastiger: niet omdat ze slechter is geworden, maar omdat er ook atleten meedoen die geboren zijn als mannen en zich identificeren als vrouw. ‘Daar valt niet tegenop te trainen.’

Meestal verloopt de Amerikaanse politiek traag, maar af en toe verspreiden thema’s zich als een vlek over het land. Vorig jaar werd er in één staat gesteggeld over de positie van transgenderatleten: het conservatieve Idaho bepaalde dat alleen zij die als vrouw zijn geboren, mogen meedoen aan vrouwensport op middelbare scholen. Dit jaar werken er al dertig staten, veelal bestuurd door Republikeinen, aan vergelijkbare wetten.

President Joe Biden zwengelde de discussie eerder dit jaar ook nog eens aan. De Democraat ondertekende als een van zijn eerste presidentiële decreten een plan om scholen juist te verplichten om transgenderatleten toe te laten tot sportcompetities. Doen ze dat niet, dan kunnen ze hun overheidsgelden kwijtraken. Biden: ‘Kinderen moeten kunnen leren zonder zich zorgen te maken over de vraag of ze de toegang wordt ontzegd tot toiletten, kleedkamers of sportteams.’

Oneerlijk voordeel of discriminatie

De discussie richt zich vooral op transgender-vrouwen – mannen die zijn omgebouwd tot vrouw of zich identificeren met het andere geslacht – die hun geluk proberen in de vrouwensport. Oneerlijk, zeggen mensen als Stelter. Na haar eigen ervaringen met gewichtheffen begon ze een website om ‘de vrouwensport te redden’. ‘We moeten open kunnen praten over iets wat tegenwoordig wordt genegeerd: mannen en vrouwen zijn biologisch anders,’ zegt ze.

Mannen hebben hogere testosteron-niveaus en zijn langer en gespierder dan vrouwen, een verschil dat na een transitie naar het andere geslacht deels lijkt te blijven bestaan. De vrouwelijke atleet Allyson Felix, olympisch kampioen, loopt de 400 meter in 49,26 seconden. In 2018 waren er bijna driehonderd jongens op Amerikaanse middelbare scholen die harder liepen. Stelter: ‘Het is hartstikke logisch dat er vrouwen- en mannencompetities zijn. Ieder meisje dat verliest van een man is er één te veel.’

Velen in de transgendergemeenschap zeggen dat een verbanning naar de mannen (of het opzetten van gemengde competities) neerkomt op discriminatie. ‘Hardlopen is een belangrijk deel van mijn identiteit, van mijn persoonlijke groei en een van de redenen waarom ik kan overleven in een wereld die mij toch al discrimineert,’ schrijft Andraya Yearwood, een 19-jarige transatleet in Connecticut die de afgelopen jaren tal van hardloopwedstrijden won. Drie vrouwelijke concurrenten stapten daarop naar de rechter, omdat ze kansen zouden mislopen op sportbeurzen en een professionele carrière.

72 geslachten

De kwestie van sekse en sport past in een breder debat over de positie van transgenderpersonen. Het precieze aantal Amerikanen dat zich identificeert als ‘trans’ is onduidelijk. Duidelijk is wel dat het aantal toeneemt en dat de Amerikaanse samenleving zich de afgelopen jaren heeft geprobeerd aan te passen. Veel universiteiten vragen studenten om het beledigen van transpersonen te voorkomen. Er zijn op veel plekken genderneutrale toiletten. In een handvol staten zijn meer dan twee geslachten op een rijbewijs toegestaan. Op Facebook zijn er inmiddels meer dan zeventig gender-opties.

Gaat al die verandering te snel? Op het eerste gezicht lijkt de weerstand wel mee te vallen. Een ruime meerderheid van Amerikanen zegt dat discriminatie van transgenders onacceptabel is en zeven op de tien Amerikanen vinden dat geslachtsoperaties een legale optie moeten zijn voor mensen die zich identificeren met het andere geslacht. Tegelijkertijd staan de meeste Amerikanen achter pogingen om transgenderatleten te weren. Ook Democratische kiezers zijn zeer verdeeld over de vraag.

Haat en nijd

Het is een netelige kwestie, waarover de gemoederen vaak hoog oplopen. In 2019 werden 227 ‘haatmisdrijven’ begaan tegen transgenders, aldus de FBI, een stijging van 20 procent ten opzichte van het jaar ervoor. Volgens non-profitorganisatie Human Rights Watch wordt het geweld aangewakkerd door stigmatisering van transgenderpersonen, bijvoorbeeld in discussies over sport. Tegelijkertijd zegt vrouwenrechtenactivist Stelter geregeld doodsbedreigingen te ontvangen wegens haar standpunten, die worden weggezet als ‘transfoob’.

De discussie over transgenderatleten wordt mogelijk beëindigd door de rechter. De wet in Idaho wordt aangevochten door burgerrechtenbeweging ACLU en is voorlopig op pauze gezet. Het Hooggerechtshof heeft het laatste woord in debatten over de vraag of iets tegen de Grondwet indruist, maar het debat in de Amerikaanse samenleving over de positie van de transgenders zal ongetwijfeld voortduren.