De afgelopen decennia waren er veel thema’s die de Democraten en Republikeinen verdeelden, maar steun aan Israël vormde een uitzondering. Door het aanhoudende geweld in Israël en de Gazastrook is dat aan het veranderen. Vier vragen en antwoorden.
1. Wat is de officiële Amerikaanse reactie op het geweld in Israël en Gaza?
Nadat het geweld vorige week uitbarstte, zei president Joe Biden dat Hamas moet stoppen met de raketaanvallen en dat Israël ‘het recht heeft op zelfverdediging’. Na een week van raketten en bommen over en weer, honderden doden en duizenden gewonden, heeft Biden zijn positie wat bijgesteld. Maandagavond vertelde hij de Israëlische premier Benjamin Netanyahu dat de Amerikanen een staakt-het-vuren zullen steunen en met Egypte gaan overleggen over de volgende stappen. Tegelijkertijd doet Biden zijn best om geen openlijke kritiek te uiten op Israël.
Lees ook deze blog van Robbert de Witt over het Gaza-conflict: waarom het veel sterkere Israël nooit kan winnen
Woensdag nam Biden zijn stevigste positie tot nu toe in. Aan Netanyahu liet hij in een telefoongesprek weten dat hij een significante deëscalatie verwacht op weg naar een staakt-het-vuren.
2. Hoe reageren de Democraten?
Een paar jaar geleden zou Bidens opstelling tot weinig commotie hebben geleid, maar de Democratische partij en haar kiezers zijn in het Israëlisch-Palestijnse conflict naar links opgeschoven. Steun voor Israël is geen vaststaand gegeven meer.
De Democraten, die ‘sociale en raciale gerechtigheid’ in de beginselen hebben staan, voegen het lot van de Palestinijnen toe aan het palet. Neem de demonstraties de afgelopen dagen van activisten in Washington en andere steden. Daar werd gesproken over ‘de kolonisering van Palestina’ en ‘Palestinian Lives Matter’ – een variant op Black Lives Matter. Een verzameling linkse actiegroepen, van feministen tot klimaatactivisten, riep de regering-Biden op tot ‘solidariteit met de Palestijnse inwoners’.
Die geluiden bereiken ook het Congres. De Democratische Afgevaardigde Alexandria Ocasio-Cortez vroeg zich in een speech schertsend af ‘of Palestijnen het recht hebben om te overleven’. Ze zei dat Biden ‘de kant kiest van de bezetters’ en dat Israël een ‘apartheidsstaat’ is. Dergelijke felle kritiek op Israël is vooralsnog een minderheidsgeluid: er is nog altijd een grote groep Democraten die de Joodse staat openlijk steunt, onder wie Senaatsleider Chuck Schumer.
3.Wat betekent het voor de band tussen de Verenigde Staten, Israël en de Palestijnse gebieden?
Door de nieuwe geluiden in de Democratische partij wordt het Amerikaanse beleid jegens Israël kritischer bekeken. Een voorbeeld: de omgerekend 2,5 miljard euro aan ‘veiligheidssteun’ – veelal wapens – die de Verenigde Staten elk jaar naar Israël sturen. Senator Bernie Sanders schrijft in dagblad The New York Times dat mede door die Amerikaanse steun ‘het leven steeds ondraaglijker wordt voor Palestijnen’. ‘We kunnen niet langer het ondemocratische en racistische gedrag van de rechtse Netanyahu-regering blijven billijken.’
De andere kant van het verhaal is meer steun aan de Palestijnen. Biden maakte in april bekend dat hij de 235 miljoen dollar (192 miljoen euro) ontwikkelingshulp voor de Palestijnen in ere zal herstellen, nadat president Trump daar eerder een streep door had gehaald.
4. En wat zeggen de Republikeinen?
Daar is weinig verandering te zien: de partij is nog altijd een cheerleader van Israël. Negentien Republikeinse Senatoren schreven maandag in een verklaring dat Israël ‘volledige steun’ verdient en dat Hamas uit is op ‘vernietiging van de Joodse staat’. Over een staakt-het-vuren hebben de Republikeinen het niet.
Meer over dit onderwerp: En weer regent het raketten
Mike Pompeo, minister van Buitenlandse Zaken onder oud-president Donald Trump, schreef op Twitter dat ‘Amerikaanse leiders glashelder moeten zijn’ over hun steun aan Israël. ‘Een slap buitenlandbeleid sterkt terroristen en maakt de wereld minder veilig.’
De uitstekende banden tussen Trump en Netanyahu – en de eerdere koele relatie tussen president Barack Obama en Netanyahu – verklaren ten dele waarom Israël tot een polariserend thema is uitgegroeid in de Verenigde Staten. Beide periodes brachten Democraten dichter bij de Palestijnen.