Veel elkaar aantikkende ellebogen, soms ook geschudde handen en af en toe zelfs een knuffel. Het weerzien van de Amerikaanse president Joe Biden met zijn Europese bondgenoten en zijn ontmoeting met zijn Russische rivaal Vladimir Poetin, konden op veel applaus rekenen. Maar wat heeft deze week van belangrijke ontmoetingen concreet opgeleverd?
De Amerikanen keken zelf misschien wel het meest uit naar de ontmoeting tussen Biden en de Russische president Poetin. De relatie tussen de Amerikanen en Russen verkeerde op een dieptepunt. De belangrijkste twistpunten zijn het conflict in Oekraïne, de Russische cyberaanvallen, en het opsluiten van Aleksej Navalny, leider van de Russische oppositie.
Biden en Poetin kweken onderling begrip
Tijdens de gesprekken in een villa aan het meer van Genève kweekten Poetin en Biden vooral onderling begrip. Concrete resultaten zijn er nauwelijks geboekt. In werkgroepen gaan de twee landen de grote onderlinge verschillen met elkaar bespreken, zoals de door beide partijen gehekelde cyberaanvallen over en weer. Biden gaf Poetin een lijst van zestien infrastructuurwerken mee waar een digitale aanval als ‘grensoverschrijdend’ wordt beschouwd. Afgelopen december bleken de Russen in diverse Amerikaanse overheidssystemen te zijn binnengedrongen.
Lees ook:Ook vaardigen beide landen weer ambassadeurs af naar de hoofdsteden Washington D.C. en Moskou. Die vertrokken begin dit jaar. Na afloop toonde zowel Poetin als Biden zich voorzichtig optimistisch tijdens de gescheiden persconferenties. Poetin benadrukte dat er geen vijandigheid tussen de landen bestaat, Biden zei te hebben gezegd waarvoor hij was gekomen.
Tekenend was Bidens reactie toen een CNN-journaliste hem vroeg of de resultaten niet aan de magere kant zijn als Poetin blijft ontkennen dat Rusland de mensenrechten schendt en cyberaanvallen uitvoert. Biden schoot uit zijn slof en zei dat de journaliste het verkeerde beroep had gekozen. Later bood hij daarvoor zijn excuses aan.
https://twitter.com/CurtisHouck/status/1405223389854240769?s=20
‘Amerika is terug’
De top bij de Europese Unie (EU) verliep voor Biden makkelijker. De leus ‘Amerika is terug’ werd zowel voorafgaand als na afloop van de ontmoetingen vaak gehoord. De Verenigde Staten en de EU legden langlopende handelsconflicten bij. Al zeventien jaar ruziën de handelspartners over de overheidssteun die Amerika aan vliegtuigbouwer Boeing geeft en Europa aan concurrent Airbus.
Besloten is om de komende vijf jaar geen importheffingen op te leggen wegens het conflict. Ook verdwijnen importheffingen ter waarde van bijna 10 miljard euro op Europese producten als Franse kaas en Amerikaanse producten als tabak en sterke drank.
Samen sterk tegen nieuwe concurrent China
De twee handelspartners lanceerden ook een Handel- en Technologieraad. Die gaat digitale vraagstukken behandelen en moet zoeken naar gezamenlijke oplossingen om de opkomst van China als digitale concurrent te stuiten. Zowel de Verenigde Staten als de Europese Unie wil voor cruciale digitale infrastructuur bij voorkeur geen Chinese producten meer gebruiken.
Voor het bestrijden van de klimaatverandering komt er een soortgelijke werkgroep. Biden beloofde plechtig dat het Amerikaanse klimaatbeleid van Trump van tafel is. Ook de Verenigde Staten nemen klimaatverandering serieus. Toch lopen de meningen uiteen. De EU is een groot voorstander van het heffen van extra belasting bij klimaatvervuilers en op de uitstoot van CO2. Amerika ziet daar minder in.
Op de NAVO-top werd het duidelijkst zichtbaar waarom Biden naar Europa is gekomen: om de banden aan te halen en de NAVO een nieuwe koers te laten inzetten met China als de nieuwe uitdager. Na afloop van de top waarschuwde de dertig landen tellende alliantie in een communiqué voor de militaire uitdaging die China vormt. De Chinese assertiviteit stelt volgens de NAVO internationale regels op de proef.
Serieuze resultaten tegen China moeten volgen
Het hernieuwde Amerikaanse leiderschap richtte zich ook tijdens de G7-top op het expliciet benoemen van China als de uitdager. De zeven deelnemende landen – de Verenigde Staten, Canada, Japan, Italië, Duitsland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk – en de Europese Unie spraken af een machtsblok tegen China te vormen en de concurrentie aan te gaan met de nieuwe Chinese Zijderoute. Die verbindt China met andere continenten via infrastructuur die China wereldwijd aanlegt.
Ook beloofden de deelnemers een miljard coronavaccins aan arme landen te schenken. De Verenigde Naties benadrukten in reactie op dat initiatief dat nog veel meer vaccins nodig zijn.
Bidens rondreis moest de wereld laten zien dat Amerika terug is op het wereldtoneel. Amerika staat weer aan de zijde van Europa en de NAVO. Dat beeld vormt voor Biden vermoedelijk de belangrijkste symbolische overwinning, maar serieus te nemen resultaten tegen China moeten nog volgen. Dat de relatie met Poetin niet meer op een dieptepunt verkeert, is hooguit een belangrijke bijkomstigheid.