De terugtrekking van Amerikaanse militairen uit Afghanistan mondt uit in een steeds grotere catastrofe. Na aanslagen in Kabul, waarbij tientallen doden vielen, beloofde president Joe Biden wraak. Maar zijn plan om Afghanistan volgende week te verlaten, wil hij niet aanpassen.
Bij twee aanslagen in de buurt van het overvolle vliegveld van Kabul vielen donderdag 26 augustus ruim honderd doden en honderden gewonden. Het Pentagon meldt dat dertien Amerikaanse militairen zijn omgekomen en nog eens vijftien Amerikanen gewond raakten. Ook zeker zestig Afghanen vonden de dood. Zeer waarschijnlijk zit een regionale tak van Islamitische Staat, IS-K, achter de aanslagen. Het is de dodelijkste dag in de laatste tien jaar van de Amerikaanse operatie in Afghanistan.
Lees ook de blog van Robbert de Witt: Joe Biden laat zichzelf en zijn land gijzelen door de Taliban
Zo veranderde de situatie rond het vliegveld van een chaos, met grote groepen Afghanen die hopen het land te kunnen verlaten, in pure horror. De aanslagen zetten enorme druk op het akkoord dat de Amerikanen eerder sloten met de Taliban. In ruil voor de belofte dat het Amerikaanse leger op 31 augustus het land heeft verlaten, zouden de Taliban de regio rond het vliegveld helpen beveiligen.
De Amerikanen gebruiken drones, helikopters en andere middelen om mogelijke terroristen vanuit de lucht te spotten, aldus generaal Kenneth McKenzie. De Taliban hebben de taak op de grond mensen te screenen die naar het vliegveld proberen te komen. Dat is catastrofaal misgegaan, aangezien zeker één jihadist met een bomriem zijn weg kon vervolgen. De Taliban veroordeelden de aanslag: IS is nog radicaler en de Taliban probeert de groep actief te bestrijden.
Wat is IS-K?Islamitische Staat-Khorasan, IS-K, is een tak van de radicale soenitische beweging die actief is in Afghanistan en Pakistan. De groepering bestaat ten dele uit voormalige ontevreden Taliban-strijders en probeert meer leden weg te lokken. De aanslag donderdag was zowel een aanval op de Verenigde Staten en het Westen als op de Taliban, aldus experts. Het lijkt erop dat als de Verenigde Staten vanaf volgende week weg zijn uit Afghanistan de jihadisten van IS-K zullen proberen het machtsvacuüm uit te buiten met meer aanvallen. Dat is precies de situatie die Biden zei te willen voorkomen.
Wraak
‘Er is precies gebeurd waarvoor onze inlichtingendiensten bang waren,’ reageerde de Amerikaanse president Joe Biden tijdens een emotionele toespraak. ‘We zullen dit niet vergeten, we zullen niet vergeven. We gaan jullie opjagen en jullie zullen een hoge prijs betalen.’ Biden zei het leger te hebben gevraagd alle opties te onderzoeken hoe IS-K kan worden aangevallen ‘op een tijd en op een plek van onze keuze’.
De politici in Washington namen na de aanslagen heel even de tijd voor rouw en richtten daarna hun pijlen op Bidens rol in de terugtrekking van de Amerikaanse militairen. De meeste kritiek gaat over de deadline van 31 augustus, een datum die is bedacht door Biden en inmiddels door de Taliban als ‘rode lijn’ wordt beschouwd. Er is zeer waarschijnlijk niet genoeg tijd om alle Amerikanen en bevriende Afghanen voor aankomende dinsdag uit het land te krijgen.
BREAKING: Pres. Biden: "To those who carried out this attack…know this: we will not forgive. We will not forget. We will hunt you down and make you pay." https://t.co/aVzjnzGos5 pic.twitter.com/q6NQJ7wrPQ
— ABC News (@ABC) August 26, 2021
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Verscheidene politici, van links tot rechts, riepen Biden op de deadline door te strepen en meer soldaten te sturen om de evacuatievluchten te beveiligen. Maar, reageerde Biden, juist omdat de missie zo gevaarlijk is, moet die kort zijn. ‘Als er geen deadline is, blijft er maar één optie over: opnieuw vele duizenden soldaten erheen sturen. Het is tijd, na twintig jaar, om deze oorlog te beëindigen.’
Lees ook de column van Gerry van der List over Afghanistan: De te zware last van de blanke man
Sommige critici van de president gaan na de tragische dag van de aanslagen veel verder. Senator Josh Hawley, een populistische Republikein uit de staat Missouri, eist het aftreden van Biden. ‘Ik ben woedend over de doden, en Joe Biden is verantwoordelijk. Het is overduidelijk dat hij niet de capaciteiten of de wil heeft om te leiden.’
Kans op nieuwe aanslagen
De recente terreuraanslagen in Kabul betekenen dat de evacuatie van westerlingen en Afghanen die het Westen in de afgelopen twintig jaar hebben geholpen, nog moeilijker zal verlopen. Het risico op nieuwe aanslagen is groot, aldus legerleider McKenzie. Er is angst voor autobommen, zwaarbewapende schutters, nieuwe zelfmoordaanslagen en zelfs voor terroristen die een van de evacuatievliegtuigen betreden en zich daar opblazen. ‘Het patroon is meestal zo dat één aanval nieuwe aanvallen uitlokt.’
Nederland zei nog voor de aanslagen te stoppen met evacuatievluchten wegens het hoge risico. Vele tienduizenden mensen verlieten de afgelopen dagen het land in legervliegtuigen van allerlei westerse landen.
Updated numbers on Afghanistan exit from the Pentagon:
– 104,000 people have been evacuated in total.
– That includes about 5,000 Americans.
– An estimated 1000 Americans are still in Afghanistan.
— Asma Khalid (@asmamk) August 26, 2021
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
De evacuatie is ten dele zo’n netelige kwestie geworden, omdat de Amerikanen totaal hadden misrekend hoe snel de Taliban de controle over het hele land zouden overnemen. Het Afghaanse leger, jarenlang opgeleid door het Westen, viel binnen enkele weken uit elkaar. De Taliban, een strenge conservatief-islamitische beweging, heersten ook al over Afghanistan voordat de Amerikanen er na de aanslagen van 11 september 2001 binnenvielen.
Reacties van demissionair premier Rutte en minister Kaag
Demissionair premier Mark Rutte (VVD) heeft donderdag zijn afschuw uitgesproken over de aanslag. ‘Afschuwelijke berichten,’ twittert hij. ‘Veel doden en gewonden, te midden van mensen die op zoek zijn naar veiligheid. Een enorme tragedie.’ Het ministerie van Defensie liet eerder al weten dat onder de slachtoffers geen Nederlandse diplomaten of militairen zijn.
‘Zij betaalden de ultieme prijs voor hun moed,’ twittert demissionair minister van Buitenlandse Zaken Sigrid Kaag. ‘Dankzij hun bescherming hebben duizenden Afghanistan nog kunnen vluchten.’