Toch nog plots maakt de reactionaire schrijver, journalist en polemist Éric Zemmour een einde aan alle speculaties: in april wil hij het opnemen tegen Emmanuel Macron. Zijn omstreden kandidatuur is vooral voor traditioneel rechts een probleem.
Hij is bepaald geen beroepspoliticus, maar Éric Zemmour maakte deze week duidelijk dat hij net als de meest ervaren politici wel over een feilloos gevoel voor timing beschikt. Wekenlang, maandenlang liet hij de Fransen gissen naar zijn plannen: zou hij zich echt kandidaat stellen voor het presidentschap? Die worden gehouden in april komend jaar, en rond Zemmour gonst het.
Deze week maakte hij bekend dat hij inderdaad gaat proberen om Emmanuel Macron uit het Élysée te krijgen. Dat had hij best vorige week kunnen bekendmaken, of volgende week. Maar zijn timing lijkt welbewust: komend weekeinde kiest de partij Les Républicains zijn presidentskandidaat. Kiezers van deze centrum-rechtse partij die steeds verder marginaliseert, zijn een mooie prooi voor Zemmour. En dankzij zijn aankondiging beheerst Zemmour deze week het nieuws in Frankrijk, waar de kandidaten van Les Républicains natuurlijk hadden gehoopt dat zij in de schijnwerpers zouden staan.
Wat er mis is met hedendaags Frankrijk
Zemmour brak door met zijn boek Le Suicide Français (De Franse zelfmoord), waarvan een half miljoen exemplaren werden verkocht. Hij is radiocolumnist, talkshowhost, journalist, polemist en schreef behalve genoemde bestseller nog verscheidene boeken waarin hij analyseert wat er mis is met hedendaags Frankrijk. Hedendaags, want hij maakt voortdurend de vergelijking met het grootse Frankrijk uit het verleden: de grootmacht van de afgelopen duizend jaar die zoveel vernieuwingen voortbracht. Dat eindigde volgens Zemmour met de linkse maatschappelijke revoluties van de jaren zestig en zeventig. Dezelfde analyse die ook elders in de westerse wereld wordt gemaakt dus, zoals door PVV en FvD in Nederland.
EW-correspondent Kleis Jager schreef onlangs over Zemmour: ‘Met verve speelde hij jarenlang de rol van conservatieve gek in het progressieve dorp, zoals hij het zelf uitdrukt. In het “hart van de propagandamachine van de publieke omroep” zette hij zijn vlammenwerper op de progressieve consensus over elk denkbaar onderwerp.’
‘De islam heeft begrepen dat Europa de weke onderbuik is van het Westen’
De populariteit en kandidaatstelling van Zemmour wordt in Frankrijk (maar ook daarbuiten) met argusogen gevolgd. Krijgen de Fransen straks een ‘extreem-rechtse polemist’ (zoals de Volkskrant hem woensdag noemde) als president? Daarbij wordt verwezen naar Zemmours opvattingen over immigratie en de islam. Van beide moet hij namelijk niets hebben. In een interview met EW van Liesbeth Wytzes enkele jaren terug zei Zemmour: ‘De islam heeft begrepen dat Europa de weke onderbuik is van het Westen, dat dat een abces is dat moet worden doorgeprikt. En dat zijn ze nu aan het doen.’
Franse VVD in crisis: kunnen ze de verkiezingen nog winnen?
Zulke uitlatingen zijn typisch voor Zemmour, die al jaren waarschuwt voor een burgeroorlog en stelt dat Frankrijk in levensgevaar is omdat het de strijd tegen de islam aan het verliezen is. Je zou hem het politieke spiegelbeeld kunnen noemen van de literaire sombermans Michel Houellebecq. Die spreekt zich weliswaar niet zo uit over actuele politieke kwesties, maar analyseert in zijn populaire en veelgeprezen romans haarfijn wat de staat is van de Franse cultuur en die van het Westen in het algemeen. Houellebecq schreef over een Frankrijk waar een islamistische partij het voor het zeggen heeft (Soumission) en voorspelde in zijn meest recente boek (Sérotonine) de opkomst van de gelehesjesbeweging. Beiden blinken niet uit in optimisme (en ook wat betreft uiterlijk lijken ze wel op elkaar).‘Ik ben geen optimist. Ik zie geen oplossing en ik zeg het zoals ik het zie,’ zei hij in EW.
Marine Le Pen dreigt weg te kwijnen in zijn schaduw
Het maakte hem gehaat, maar ook geliefd. Ongeveer de helft van de Franse bevolking zou hem zien als een gevaar voor de democratie. Maar in de peilingen bleef hij, als mogelijke uitdager van president Macron, de afgelopen maanden maar stijgen – hoewel daar recent wat de klad in is gekomen. Daarmee brengt hij niet alleen de kandidaten van de traditionele machtspartij Les Républicains in problemen. Maar ook Marine Le Pen, de rechts-nationalistische politicus die het bij de vorige presidentsverkiezingen in 2017 tot de beslissende tweede ronde schopte. Daarin legde zij het toen af tegen Macron.
Lees ook het interview met schrijver Éric Zemmour: ‘Een burgeroorlog is onvermijdelijk’
Nu dreigt Marine Le Pen in de schaduw van de nieuwe reactionaire ster weg te kwijnen. Haar vader Jean-Marie Le Pen was voor veel Fransen te extreem om een serieuze kans te maken op het presidentschap, dochter Marine koos de afgelopen jaren voor een gematigder koers – zo zei zij dat de islam en Frankrijk wel degelijk kunnen samengaan. Nu wordt Marine Le Pen rechts ingehaald.
Gedaagd voor de rechter wegens opruiing en discriminatie
Zemmour en Jean-Marie Le Pen schijnen het prima met elkaar te kunnen vinden. Le Pen verklaarde zelfs dat hij op Zemmour zou stemmen, mocht Zemmour er beter voor staan dan zijn dochter. ‘Hij is erg gecultiveerd, dat zie je niet veel meer tegenwoordig.’
Intussen verzamelen de tegenkrachten zich. Zemmour werd al verschillende keren gedaagd wegens opruiende of discriminerende uitspraken over immigranten – twee keer werd hij veroordeeld. En bij zijn eerste politieke bijeenkomst als kandidaat komende zondag, staan tegendemonstraties gepland.