Nieuwe fase Russische oorlog tegen Oekraïne: alles gericht op Donbas

Een nieuwe aanval op Oekraïne is geopend. Rusland wil de regio’s Donetsk en Loehansk volledig veroveren. Vooruitlopend op een invasie met grondtroepen worden sinds dinsdagnacht 19 april zware artilleriebeschietingen uitgevoerd. In strijd tegen het nieuwe offensief gaat Nederland net als andere landen extra militaire steun geven aan Oekraïne.

1. Hoe staat de oorlog ervoor?

Gezien de omvang van de Russische aanval op Oekraïne met meer dan 150.000 soldaten hebben zij na meer dan vijftig dagen oorlog voeren weinig concrete resultaten behaald. Vanuit het zuidwesten is de opmars tot stand gekomen na inname van de havenstad Cherson, rondom hoofdstad Kiev en in het noorden van Oekraïne verloren Russische troepen de strijd van het Oekraïense leger en volgde een terugtrekking.

Het grootste succes behaalden de Russen vanuit de Krim richting het oosten van Oekraïne. Daar veroverden zij veel gebied. Zo is de grote havenstad Marioepol vrijwel geheel ingenomen en grotendeels vernietigd. Na een volledige inname hebben de Russen een directe verbinding tussen de Krim en de Donbas. Oekraïne is zijn toegang tot de Zee van Azov kwijt.

2. Waar draait het nieuwe offensief om?

Het nieuwe Russische offensief moet leiden tot een volledige verovering van de regio’s Donetsk en Loehansk. Militairen die de slag om Kiev verloren, hergroepeerden zich om deel te nemen aan dit offensief. In de twee regio’s verklaarden rebellen zich in 2014 al onafhankelijk en veroverden zij grofweg de helft van het volledige grondgebied in de twee regio’s. Sindsdien is er gevochten op de grens tussen de onafhankelijk verklaarde volksrepubliekjes en Oekraïne.

Inname van de oostelijk gelegen regio’s was al het doel toen de oorlog in februari uitbrak. Sindsdien veroverden de Russen veel gebied in het noorden van Loehansk en ten oosten van Charkov, de op een na grootste stad van Oekraïne.

3. Wat is het Russische aanvalsplan?

De Russische minister van Defensie Sergej Sjojgoe belooft dat zijn leger op een nieuwe manier zal vechten. Sjojgoe maakte niet duidelijk wat die nieuwe manier is. Waarschijnlijk doelt hij op betere logistieke operaties, opdat de voorste linies bevoorraad blijven. Tijdens het offensief rondom Kiev hadden de Russen daar grote problemen mee. Onduidelijk is of Russische soldaten stoppen met massaslachtingen en verkrachtingen onder de Oekraïense burgerbevolking.

Het offensief begon dinsdagnacht 19 april met zware Russische artilleriebeschietingen op steden in de Donbas die nog in Oekraïense handen zijn. De Oekraïense gouverneur van Loehansk waarschuwde de burgerbevolking niet na te denken, maar direct te vluchten. ‘Wie achterblijft, sterft of wordt gevangen genomen,’ zei Sergej Haidai.

Volgens het Amerikaanse ministerie van Defensie willen de Russen op verscheidene plaatsen een doorbraak forceren. Daarvoor hebben zij 76 bataljons verzameld van elk zo’n 800 soldaten.

Vanuit het noordoosten rukken de Russen op bij de recent veroverde stad Izium en vanuit het oosten vallen zij de stad Popasna aan. Als de Russen daar doorbreken, kunnen ze oprukken naar de grote steden Slovjansk en Kramatorsk, waar het hoofdkwartier van de Oekraïense strijdkrachten is gevestigd. Vanuit het zuiden is ook een aanval mogelijk, maar omdat de Russen Marioepol nog niet volledig in handen hebben, blijft dat offensief beperkt.

4. Hoe helpt het Westen in deze nieuwe strijd?

De Oekraïners hebben zich aan het front ingegraven en voeren ten noorden van Izium aanvallen uit om de aanvoerroutes van de Russen te hinderen. President Volodymyr Zelensky riep het Westen op extra wapens te leveren nu een nieuw offensief is begonnen. Zijn leger heeft vooral zware wapens nodig.

Premier Mark Rutte onthulde dinsdag 19 april dat Nederland pantservoertuigen gaat sturen. Om welk type het gaat en hoeveel er worden gestuurd, is niet bekend gemaakt. Eerder al schroefden de Verenigde Staten zijn wapenleveranties op. De Amerikanen leverden ook pantservoertuigen, net als helikopters van Russische makelij en houwitsers.

De Amerikanen zijn het gulst in militaire steun aan Oekraïne. Zij gaven sinds het uitbreken van de oorlog omgerekend meer dan 2 miljard euro uit. Nederland besteedde 65 miljoen euro aan militaire steun aan de Oekraïners, exclusief de pantservoertuigen.

Uit onderzoek van het Kiel Institute for the World Economy blijkt dat afgezet tegen het nationaal inkomen Nederland bij de onderste helft van Europese Unie-lidstaten scoort als het gaat om steun aan Oekraïne. Landen als Polen, Litouwen en Zweden doen het beter. In absolute bedragen geven de Esten ook opvallend veel militaire steun aan Oekraïne.