In Ierland woedt een felle discussie over een omstreden wet die de regering wil invoeren tegen ‘hatelijkheden’. Vijf vragen over de situatie.
1. Wat is er omstreden aan de beoogde antidiscriminatiewetten?
De regering van de sociaal-liberaal Leo Varadkar wil de bescherming van minderheden tegen hatelijkheden wettelijk verankeren. Hiermee volgt Ierland andere westerse landen, maar de Criminal Justice (Incitement to Violence or Hatred and Hate Offences) Bill gaat nog iets verder dan elders. Er staat twee jaar cel op het bezitten van lectuur, in schrift of digitaal, ‘die waarschijnlijk aanzet tot geweld of haat’ tegen anderen op basis van bepaalde beschermde karakteristieken, waaronder ras, gender, nationaliteit en seksuele geaardheid.
2. Wat is het probleem? De vaagheid van wat onder ‘haat’ valt, laat ruimte voor interpretatie.
Valt een kritische tekst over immigratie eronder? Een genderkritisch essay van J.K. Rowling? Een video waarin Jordan Peterson woke aanvalt? Een Britten-mop? Een preek tegen het homohuwelijk? Bovendien hoeven politie en justitie niet aan te tonen dat de bezitter van omstreden teksten of video’s de bedoeling had deze te verspreiden.
3. Waarom gaat juist Ierland zo ver?
Het eiland is de afgelopen decennia geliberaliseerd, een ontwikkeling waarvoor de persoon Varadkar als homoseksuele migrantenzoon symbool staat. Er is afgerekend met het Roomse juk waaronder de Ieren lang hebben geleefd. Volgens critici is dit in wezen een terugkeer naar de verstikkende tijd toen het conservatieve Vaticaan de lakens uitdeelde. Voorstanders zien geen probleem. Senator Paula O’Reilly zei namens coalitiepartij de Groenen dat de wet de vrijheid inderdaad beperkt, maar dat ‘we het doen voor het gemeenschappelijke goed’.
4. Komt de wet erdoor?
Het Ierse Lagerhuis heeft de wet al aangenomen, maar de behandeling in de Senaat duurt vanwege het draconische karakter ervan langer dan verwacht. De pressiegroep Free Speech Ireland vraagt volop aandacht voor de gevaren van de wet.
5. Heeft het buitenland al in de gaten wat er gaande is?
Elon Musk heeft onlangs aangeboden de proceskosten te betalen van Ieren die onder deze haatwet voor de rechter verschijnen. ‘Je bent slechts overgeleverd aan de grillen van de regerende partij en de bureaucraten die zij heeft neergezet,’ zei de baas van X. ‘En ze kunnen gewoon iets als haatspraak beschouwen, simpelweg omdat het ze niet aanstaat.’