Transnistrië: Poetins volgende front aan de NAVO-grens?

Het Rusland-gezinde Transnistrië vroeg deze week officieel Poetin om hulp. Vijf vragen over deze regio, die zich al jaren wil afscheiden van Moldavië.

1. Wat is dat eigenlijk, Transnistrië?

Met het uiteenvallen van de Sovjet-Unie werden de Sovjet-republieken onafhankelijk van Moskou, zo ook Oekraïne en Moldavië. In 1990 scheidde deze Moldavische regio – gelegen aan de Oekraïense zijde van de rivier de Dnjestr (oftewel: trans-Dnjestr) – zich op zijn beurt juist af van de Moldavische republiek.

Met nog geen half miljoen inwoners en een oppervlakte zo groot als dat van de provincie Noord-Holland, ontsnapten de ontwikkelingen in Transnistrië aan menig westers oog. Maar dit gebied kan een grote geopolitieke betekenis hebben.

Lees verder onder de tweet

2. Wat is nu de status van Transnistrië?

Geen enkel VN-lid erkent deze separatistische regio. De enige gebieden die dat wel doen, zijn Zuid-Ossetië en Abchazië, twee Georgische separatistische regio’s die zelf ook door geen enkel serieus land worden erkend. Zelfs Rusland erkent Transnistrië niet, al zijn er hechte banden tussen het autoritaire regime en Moskou.

De Russen bieden financiële hulp en voeren een schimmig, deels crimineel handelsverkeer met het gebiedje. En zijn er al sinds 1990 Russische troepen gelegerd in het gebied, officieel als vredesmissie. Dat bemoeilijkt de vredesonderhandelingen met Moldavië, dat wordt gesteund door het Westen.

Ook beschikt Transnistrië over een flink wapenarsenaal uit de Sovjettijd. Pogingen die wapens weg te halen, liepen in 2001 uit op een blokkade door het lokale gezag.

3. Wat is er deze week gebeurd?

Transnistrië vroeg Rusland om bescherming tegen de ‘economische en militaire druk’ vanuit Moldavië, dat het landje niet erkent en beschouwt als deel van het eigen grondgebied. Dat is bijzonder, want in feite is die Russische bescherming er allang.

4. Wat is dan de nieuwswaarde van deze nieuwe oproep?

Wie het handboek van de Russische president Vladimir Poetin kent, maakt zich grote zorgen. Zowel de korte oorlog in Georgië (2008) als de oorlog in Oekraïne (die met de inname van de Krim eigenlijk al vanaf 2014 gaande is) begon met het bestuur van autonome, separatistische, Rusland-gezinde regio’s die Moskou officieel om hulp vroegen.

Na openlijke en heimelijke militaire interventie door Rusland kwamen er referenda en verkiezingen, met als uitkomst dat de bewoners van die regio’s in verbluffende meerderheid onafhankelijk wilden zijn. Dat betekende feitelijk– en in het geval van de Krim zelfs formeel – aansluiting bij de Russische Federatie. Denktanks waarschuwen al enige tijd voor een mogelijk referendum in Transnistrië over annexatie door Rusland.

5. Wat als Poetin besluit ook Transnistrië te ‘bevrijden’?

Hoewel Moldavië – net als Oekraïne – geen NAVO-lid is, is grote buur Roemenië dat wel. Een deel van Moldavië is ook nog eens Roemeens in taal en cultuur (naast Russisch en Oekraïens). Moldavië is volgens zijn Grondwet neutraal, maar in de praktijk een bondgenoot van de NAVO en de Europese Unie.

Een verzoek tot ‘bescherming’ – en wellicht daarna tot annexatie – door Rusland komt Poetin goed uit: om Moldavië en het Westen te bedreigen, maar ook om in de oorlog met Oekraïne aan de zuidgrens een nieuwe militaire uitvalsbasis te vestigen. En zo kan een onbeduidend strookje land aan de Dnjestr opeens een nieuw front worden in Poetins oorlog – en in de achtertuin van de NAVO.