Met zijn steun aan Israël en felle verzet tegen repressieve staten staat Hillel Neuer (53) van VN-waakhond UN Watch vaak alleen. Maar: ‘Als de meest moorddadige regimes van de wereld je de mond willen snoeren, doe je iets goed.’
Zijn felle toespraak tot de VN-Mensenrechtenraad maakt nog altijd indruk. ‘Waar zijn júllie Joden?’ vroeg Neuer de verzamelde leiders van islamitische landen. Even ervoor hadden vertegenwoordigers van de Palestijnen, met steun van onder meer Syrië, Sudan en Qatar, zich in deze VN-raad beklaagd over de vermeende apartheid in Israël. Toen kon Hillel Neuer er niet meer tegen. Hij vroeg delegaties van Marokko tot Irak en tal van Midden-Oosterse landen ertussenin hoe het kon dat de ooit bloeiende Joodse gemeenschappen in die landen vrijwel zijn verdwenen. Doodse stilte volgde.
Op YouTube is Neuers beschuldigende vraag, die hij stelde op 20 maart 2017, inmiddels bijna 8,5 miljoen keer bekeken. De reacties onder de video zijn uitgezet.
Lees verder onder de video
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Zijn geschiedenisles over hoe meer dan een miljoen Joden in de twintigste eeuw het Midden-Oosten zijn uitgejaagd, leverde vooral geïrriteerde blikken op.
De Canadees-Joodse jurist is vriendelijk en klein van stuk, maar brengt zalen vol VN-diplomaten in verlegenheid met betogen die de dubbele standaarden bij het mondiale overlegorgaan blootleggen.
‘Je kunt wel zeggen dat ik de meest gehate man ben bij de Verenigde Naties,’ zegt Neuer (via een videoverbinding) vanuit het VN-hoofdkwartier in New York. ‘Niemand wordt er vaker onderbroken en gecensureerd dan ik.’
Waakhond
Neuer is al ruim twintig jaar directeur van UN Watch, dat in 1993 werd opgericht. Alle tien medewerkers van de non-profitorganisatie worden volgens de website betaald door private donateurs. De ‘waakhond’ is naar eigen zeggen ‘de enige door de VN geaccrediteerde ngo die toezicht houdt op de wereldorganisatie, de mensenrechten verdedigt en dictaturen en dubbele standaarden bestrijdt’.
UN Watch huist in Genève, waar Neuer het grootste deel van het jaar woont. Verscheidene prominente VN-organen zijn daar gevestigd, zoals de Mensenrechtenraad. Die zit vol met vertegenwoordigers van ’s werelds grootste mensenrechtenschenders. ‘Als ik de zaal inloop, zie ik de walging in hun ogen,’ benadrukt Neuer dat zijn werk er op veel weerstand stuit.
Hillel Neuer (Montréal, 1970). Hij is sinds 2004 directeur van UN Watch. Werkte als gerechtsambtenaar voor het Israëlische Hooggerechtshof en was advocaat in New York. Hij sprak in november het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden toe over antisemitisme en de oorlog in Gaza.
De Canadees, die ook een Zwitsers paspoort heeft, groeide uit tot een internationaal fenomeen. Hij bereikt op sociale media tientallen miljoenen kijkers met felle redevoeringen in verder veelal gezapige vergaderingen. In 2022 boekte UN Watch twee grote successen. Rusland werd geweerd uit de Mensenrechtenraad, Iran uit de Commissie voor Vrouwenrechten. Met dank aan intensieve campagnes op sociale media waarvan Hillel Neuer (240.000 volgers op X, het voormalige Twitter) het gezicht was.
Lijvige rapporten
Voor zijn campagnes produceert UN Watch lijvige dossiers en rapporten over misstanden in de vele dictaturen die prominente posities in VN-instituten krijgen toebedeeld. ‘Die mateloze hypocrisie blootleggen is de ene helft van onze missie,’ zegt Neuer. ‘De andere helft is laster en demonisering van Israël aankaarten.’
Wordt kritiek op het beleid van premier Benjamin Netanyahu niet te makkelijk afgedaan als demonisering of zelfs antisemitisme? Net als elk ander land zou Israël toch op fouten moeten worden gewezen? ‘Natuurlijk,’ reageert Hillel Neuer. ‘Ik heb grote vraagtekens bij de juridische hervorming van Netanyahu en ben het oneens met zijn radicaal-rechtse ministers als Itamar Ben-Gvir [Justitie]. Maar bij de VN gaat het om een extreem eenzijdige obsessie. Alsof Israël het slechtse land is ter wereld dat in z’n eentje vrede in het Midden-Oosten in de weg staat.’
Hij verwijst naar een database op de website van UN Watch met Israël-kritische VN-resoluties, afgezet tegen veroordelingen van andere landen. ‘De situatie is bizar,’ zegt Neuer. ‘In 2022 en 2023 nam de Algemene Vergadering van de VN vijftien resoluties aan die Israël veroordeelden. Meer dan tegen alle andere landen bij elkaar. Iran, Syrië en Noord-Korea werden in die jaren slechts één keer teruggefloten. Zelfs na Oekraïne te zijn binnengevallen, werd Rusland aanzienlijk minder vaak veroordeeld dan Israël.’
Precies die twee landen, Rusland en Israël, zouden een bepalende rol spelen in de weg die Neuer aflegde om de luis in de pels van de Verenigde Naties te worden. ‘Ik was een jaar of acht toen ik bij een demonstratie was voor het Sovjetconsulaat in mijn geboorteplaats Montréal. Daar werd gepleit voor de vrijlating van Natan Sharansky. Hij was een bekende refusenik, een Joodse dissident die in Siberië werd opgesloten, omdat hij demonstreerde voor het recht van Sovjet-Joden om naar Israël te emigreren.’
Neuer maakte er kennis met rechtenprofessor Irwin Cotler, een van de aanjagers van de refusenik-protesten, die in 2003 nog minister van Justitie van Canada werd. Toen Neuer later rechten studeerde aan McGill University in Montréal, werd Cotler zijn docent en mentor. ‘In die tijd besloot ik dat ik iets wilde doen zoals hij doet: mijn passie voor mensenrechten en internationaal recht combineren met mijn betrokkenheid bij het Joodse volk en Israël.’
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?