EU-correspondent René van Rijckevorsel over de weinig liberale uitsluitingspolitiek van de liberale fractie in het Europees Parlement.
De uitslag van de Europese verkiezingen in juni was duidelijk. Conservatief en nationalistisch rechts won dik, liberaal, links en groen verloren fors. De conservatieve christen-democraten werden opnieuw – veruit – de grootste.
Hun Europese Volkspartij (EVP) had van 2019 tot 2024 geen andere keuze dan ‘over links’ meerderheden zoeken. Maar sinds de zomer kan de EVP die ook halen ‘over rechts’. Dat rechts heeft twee forse fracties, Patriotten voor Europa (met Fidesz van de Hongaarse premier Viktor Orbán, het Franse Rassemblement National van Marine Le Pen en de PVV) en de Europese Conservatieven en Hervormers (ECH, met de Fratelli d’Italia van de Italiaanse premier Giorgia Meloni).
De verliezers ter linkerzijde begonnen meteen na de verkiezingen te dreigen: als de EVP samenwerking zoekt met ‘extreem-rechts’, kunnen ze onze steun vergeten. Zij willen een cordon sanitaire voor alles rechts van de EVP. Maar hoe moest dat met de nieuwe Commissie? Je wordt alleen Commissaris met steun van coördinatoren van fracties die samen minstens tweederde deel van het Parlement uitmaken.
Onverkwikkelijke strijd
Toen Ursula von der Leyen (EVP) haar nieuwe Commissie bekendmaakte, bedeelde ze de socialisten (S&D, twee van de zes vicevoorzitters) en de liberalen van Renew (ook twee) gul. Met zo’n verdeling zouden de hoorzittingen in het Parlement geen problemen opleveren, dacht vrijwel iedereen. Maar nee. De ECH van Meloni kreeg ook een vicevoorzitter: Raffaele Fitto, Italiaans minister voor Europese Zaken. Dat ging links, en Renew, te ver. Ze wilden alleen instemmen als hij ‘gewoon’ Commissaris werd, geen vicevoorzitter.
Er ontstond een onverkwikkelijke strijd waarin de EVP moeilijk deed over de belangrijkste socialistische beoogde vicepresident, de Spaanse Teresa Ribera. Von der Leyen zag haar plan om 1 december te beginnen met haar nieuwe club mislukken, en nodigde vorige week zelfs de fractieleiders van de EVP, S&D en Renew uit voor een gesprek onder acht ogen. De partijen moesten deze week hun geruzie staken om op 27 november een plenaire stemming over de Commissie mogelijk te maken.
Verrassend is dat de liberalen net als links niks willen weten van een partij als ECH. Sinds 2019 zijn ze ook niet meer echt liberaal. In dat jaar ging de liberale alliantie ALDE samen met de partij van Emmanuel Macron. De Franse president wilde per se geen ‘liberaal’ in de naam (hij was eerst socialist). ALDE werd Renew Europe, een Engelstalige façade voor Franse dominantie. Leider is nu de Française Valérie Hayer, die eerder dreigde de VVD uit de partij te zetten als die in Nederland ging regeren met de PVV. VVD’er Malik Azmani mocht om die reden al geen fractieleider worden.
Maar er dreigt opstand in Renew. Niet alle leden willen rechts blijven uitsluiten. Zo stemden vorige week 29 leden (onder wie de vier VVD’ers) tegen de partijlijn in mee met de EVP én rechts om de ontbossingswet uit te stellen, die bedrijven verplicht om aan te tonen dat geen bomen zijn gekapt bij het maken van hun producten.
Schrijf u in voor onze middagnieuwsbrief
Met de gratis nieuwsbrief EW middag wordt u dagelijks bijgepraat met commentaren en achtergronden bij de belangrijkste nieuwsverhalen.
