Israël en christenen: een complex bondgenootschap

Ook in Amerika is er vanuit Christelijke gemeenschappen steun voor Joden. Beeld: Getty

De strijd van Christenen voor Israël tegen antisemitisme doet sympathiek aan. Maar door haar conservatisme en bijbelse orthodoxie wekt de organisatie begrijpelijke weerstand.

Rob Oudkerk is tegenwoordig weer vaak in beeld. De oud-politicus voert strijd tegen het samengaan van zijn partij, de PvdA, met GroenLinks en gaf herhaaldelijk commentaar op de tv-serie De Joodse Raad, omdat zijn grootvader tijdens de Tweede Werelddoorlog de voorzitter was van dit veel bekritiseerde orgaan.

Zijn verbondenheid met de Joodse gemeenschap deed hem ook deelnemen aan een demonstratie tegen antisemitisme op 28 november in Amsterdam. Hij hield een felle, indrukwekkende toespraak. Inclusief venijnige woorden over de burgemeester Femke Halsema, die de demonstranten had verboden hun zorgen op de Dam kenbaar te maken.

Christenen onder vuur vanwege Israëlsteun

Op een bord voor de katheder waarop Oudkerk sprak, stond met grote letters de naam van een van de organisatoren van de demonstratie: Christenen voor Israël. De organisatie kwam vorige week ook op een andere manier in het nieuws. Haar Israëlcentrum in Nijkerk werd beklad met leuzen als ‘Babymoordenaars’ en ‘Stop genocide’.

In de zomer waren vandalen ook al tekeergegaan. Toen hadden aanhangers van Extinction Rebellion met bivakmutsen op het pand volgespoten met rode kruizen en teksten als ‘Free Gaza’. Bizar dat klimaatactivisten ook intimiderend te werk menen te moeten gaan als het gaat om de politieke situatie in het Midden-Oosten.

Bijbelse interpretaties verdelen Israël en Christenen

Christenen voor Israël probeert op alle mogelijke manieren Israël te steunen. Door gebed, door het organiseren van solidariteitsreizen, door de komst van Joden naar Israël te stimuleren, door te protesteren tegen antisemitisme en tegen pro-Palestijnse propaganda, door goede doelen te steunen. Zo is de opvallende Montefioremolen in Jeruzalem gerestaureerd met financiële steun van de Nederlandse christenen.

De achterban is christelijk pluriform, van orthodox protestant tot evangelisch. Een paar procent is katholiek. De zakenman die in 1980 de organisatie oprichtte, kwam uit de Katholiek Apostolische Kerk. Karel van Oordt (1928-2013) was ervan overtuigd dat het Joodse volk de oogappel is van God en daarom bijzondere waardering en steun verdient. Ongeveer de helft van de donateurs bevindt zich aan de rechterzijde van het protestantse spectrum, vertelde directeur en zoon van de oprichter Frank van Oordt aan het Nederlands Dagblad.

Een welsprekende vertegenwoordiger van de strijdvaardige stichting is dominee Henk Poot. De predikant draagt in tal van lezingen, artikelen en boeken zijn visie uit op Gods plan met Israël. Toen EW een keer met hem en Christenen voor Israël in Jeruzalem op stap was, probeerde hij een misverstand uit de weg te ruimen. ‘Mensen denken vaak dat we in Israël willen evangeliseren. Dat is zeker niet onze bedoeling. Dat zou ook niet worden geaccepteerd door onze Joodse gesprekspartners. Wij richten ons vooral tot de eigen kerken, om ze te overtuigen van de grote waarde van het Joodse volk en de staat Israël.’

Scepsis binnen Israël en Christenen over elkaars intenties

In islamitische en extreem-linkse hoek is sympathie voor Israël sowieso verdacht. Nadat onschuldige burgers in het land op 7 oktober 2023 zijn afgeslacht, is de aversie alleen maar toegenomen. Met als ergste antisemitische eruptie een Jodenjacht in Amsterdam die je, zoals Rob Oudkerk bitter opmerkte, van de burgemeester geen Jodenjacht mag noemen.

Maar ook mensen die wel begrip hebben voor het recht op zelfverdediging van de enige liberale democratie in het Midden-Oosten, fronsen soms hun wenkbrauwen bij de activiteiten van Christenen voor Israël. De organisatie steunt bijvoorbeeld het nederzettingenbeleid van Israël en draagt de kolonisten een warm hart toe. Minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp (NSC) noemde het in juli ‘onwenselijk’ dat Christenen voor Israël producten uit nederzettingen verkoopt.

De Bijbel zou worden misbruikt

Principieel is de grenzeloze sympathie voor Israël van Van Oordt en co omstreden omdat deze een theologische basis heeft. De Bijbel vormt voor hen het richtsnoer voor alles, dus ook voor de beoordeling van de situatie in het Midden-Oosten. De bezetting van de Westelijke Jordaanoever zou bijvoorbeeld gerechtvaardigd zijn omdat God volgens het Oude Testament Israël, inclusief Judea en Samaria, aan het Joodse volk heeft geschonken.

Dit volk zou overigens wel moeten beseffen dat Israël het decor is van ‘Gods heilsgeschiedenis’. Israël is de vervulling van profetieën uit de Bijbel. De Israël minnende christenen menen dat op een dag de Messias zal komen om Zijn wereldwijde Koninkrijk op te richten en dat ook het Joodse volk in de toekomst Jezus als Messias zal erkennen. ‘Hoe dit precies in zijn werk zal gaan is het geheimenis van God.’

Zeker niet alle christenen onderschrijven deze visie. Tot de bekladders van het Israëlcentrum eind vorige maand behoorden leden van het Christelijk Collectief. Deze groepering meent dat Christenen voor Israël de Bijbel misbruikt om het beleid van Bibi Netanyahu te rechtvaardigen en Palestijnen genadeloos te bestrijden. Het doet in elk geval wat vreemd aan om de praktijken van Joodse kolonisten te verdedigen met verwijzingen naar Genesis.

Rabbijn Van de Kamp hekelt ‘christenzionisten’

Ook veel Joden bekijken met scepsis hoe de orthodoxe christenen hen het hof maken. Rabbijn Lody van de Kamp bijvoorbeeld moet weinig hebben van de ‘christenzionisten’ die hem willen doodknuffelen en bekeren. Zij gaan er in elk geval vanuit dat Joden uiteindelijk Jezus zullen en moeten omarmen.

Het is niet duidelijk of Rob Oudkerk zich hiervan bewust was toen hij zich op 28 november voor het karretje van Christenen voor Israël liet spannen.